بیماری مزمن کلیوی گربه ها
بیماری مزمن کلیوی گربه ها یا (CKD) تعریفی برای از دست دادن عملکرد کلیه در طول زمان است. کلیه‌های سالم وظایف مهمی در بین اعضای بدن برعهده دارند؛ از جمله مهم‌ترین این وظایف فیلترکردن و تصفیه خون است. به همین جهت وجود مشکلات مربوط به عملکرد کلیه می‌تواند تبدیل به مشکلات سلامتی دیگری برای گربه شود.
در این مطلب قصد داریم نارسایی کلیوی در گربه ها را مورد بررسی قرار بدهیم که یکی از شایع‌ترین بیماری‌های حیوانات خانگی محسوب می‌شود. اگر شما هم به مباحث دامپزشکی علاقه‌مند و یا نگران سلامتی حیوان خانگی خود هستید تا انتهای این مطلب همراه ما باشید!
علائم بالینی بیماری مزمن کلیوی گربه ها
گربه‌های مبتلا به CKD ممکن است تجمع مواد زائد و سایر ترکیبات سمی را در جریان خون تجربه کنند. این مواد سمی همان موادی هستند که به طور معمول توسط کلیه‌ها حذف یا تنظیم می‌شوند. این تجمع ممکن است باعث شود آنها احساس بیماری کنند، بی‌حال به نظر برسند و کاهش وزن را تجربه کنند.
بیماری مزمن کلیوی گربه ها همچنین توانایی حیوان در کنترل ادرار خود را مختل می‌کند که درنتیجۀ آن، حیوان حجم بیشتری ادرار می‌کند و برای جبران، آب بیشتری بنوشد. از دست دادن پروتئین‌ها و ویتامین‌های مهم در زمان دفع ادرار ممکن است در کاهش اشتهای گربه مؤثر باشد.
فشار خون بالا یکی دیگر از علائم بیماری کلیه در گربه هاست که بر عملکرد سیستم‌های مهم از جمله: چشم، مغز و قلب تأثیر می‌گذارد.
یکی دیگر از علل بی‌حالی در گربه‌های مبتلا به CKD تجمع اسید در خون آنهاست. نارسایی کلیوی در گربه مانع از دفع ترکیبات اسیدی می‌شود. این مسئله به‌تدریج اسیدی شدن خون را به دنبال خواهد داشت.
CKD همچنین توانایی گربه برای تولید گلبول‌های قرمز را کاهش می‌دهد. همان‌طور که می‌دانید کاهش تولید گلبول‌های قرمز دلیل اصلی کم‌خونی است. از علائم کم‌خونی لثه‌های صورتی کم‌رنگ یا در موارد شدید سفیدرنگ است و بی‌حالی حیوان را به دنبال دارد.
در یک تعریف کلی از آنجایی که کلیه‌ها وظایف مختلفی را در بدن انجام می‌دهند، علائم بالینی CKD می‌تواند تا حدودی متغیر باشد. شایع‌ترین تغییرات کاهش وزن، کیفیت پایین مو، بوی بد دهان و کاهش اشتهاست که ممکن است با زخم‌های دهان، بی‌حالی و افسردگی همراه باشد.
افزایش نوشیدن یا ادرارکردن، استفراغ، اسهال و کم‌خونی در بین علائم این بیماری کمتر شایع هستند.
تشخیص بیماری مزمن کلیوی گربه ها
برای ارزیابی عملکرد کلیه، دامپزشکان اغلب به آزمایش خون و آزمایش ادرار روی می‌آورند تا غلظت مواد زائد را ارزیابی کنند.
آزمایش خون غلظت دو ماده زائد مهم را تعیین می‌کند: یکی نیتروژن اوره خون (BUN) و دیگری کراتینین. کراتینین به طور کلی به‌عنوان یک شاخص خاص‌تر از عملکرد کلیه شناخته می‌شود. افزایش غلظت این ترکیبات در خون گربه ممکن است نشانه بیماری مزمن کلیوی گربه باشد؛ هرچند تفسیر این مقادیر نیازمند بررسی‌های تخصصی است و ممکن است علت دیگری هم داشته باشد.
کم‌آبی بدن، مشکل دیگری است که ممکن است باعث افزایش غلظت BUN و کراتینین شود. در حالت ایده‌آل، یک دامپزشک تفسیر خود را از عملکرد کلیه بر اساس حداقل دو نمونه خون که در عرض دو هفته از یکدیگر گرفته شده‌اند، اعلام می‌کند. در طی انجام این آزمایش‌ها، گربه مورد نظر باید بین 12 تا 24 ساعت ناشتا بوده باشد.
غلظت سایر اجزای خون، از جمله الکترولیت‌های مختلف (مانند سدیم و پتاسیم)، فسفر، گلبول‌های قرمز خون و پروتئین‌ها نیز برای ارزیابی علائم CKD در گربه مهم است.
در آزمایش ادرار، دامپزشک غلظت ادرار، PH آن، میزان پروتئین، سلول‌های خونی، باکتری‌ها و سایر سلول‌هایی که معمولاً نباید در ادرار گربه‌ها یافت شوند را در نظر می‌گیرد که این مقادیر، اطلاعات مهمی در مورد سلامتی حیوان خانگی ارائه می‌دهند.
مطالعات دیگری که می‌تواند در ارزیابی گربه مشکوک به CKD مفید باشد، شامل مطالعات تصویربرداری مانند: سونوگرافی شکم، رادیوگرافی (اشعه ایکس) و در برخی موارد، ارزیابی میکروسکوپی نمونه‌های بیوپسی است. با توجه به پتانسیل فشار خون بالا در گربه های مبتلا به CKD، اندازه‌گیری فشار خون گربه نیز بخش مهمی از ارزیابی پزشکی برای این بیماری است.
- مطلب مرتبط: لیست تجهیزات دامپزشکی
آیا ممکن است بیماری زودتر تشخیص داده شود؟
تا همین اواخر، تشخیص زودرس نارسایی کلیوی در گربه چالش‌برانگیز بود. نه علائم بالینی نارسایی کلیوی و نه افزایش BUN و کراتینین تا زمانی که اختلال قابل توجهی در عملکرد کلیه رخ دهد مشهود نیست. اما اخیراً یک آزمایش خون جدیدتر برای ارزیابی سطوح SDMA (یک شاخص بیولوژیکی طبیعی برای عملکرد کلیه) برای تشخیص سریع‌تر بیماری مزمن کلیوی گربه‌ها پیشنهاد می‌شود.
برخی از گربه‌ها به درمان CKD بسیار خوب پاسخ می‌دهند در حالی که برخی دیگر این‌طور نیستند؛ بنابراین تشخیص زودهنگام بیماری مزمن کلیوی گربه‌های مبتلا نتایجی کاملاً متغیر دارد. برخی مطالعات نشان می‌دهد گربه‌هایی که پروتئین بیشتری در ادرار خود از دست می‌دهند، پیش‌آگهی کمتری دارند.
یافته‌های پزشکی نشان می‌دهد هرچه CKD زودتر تشخیص داده شود و درمان شروع شود، نتیجه بهتری از نظر کیفیت زندگی و بقا برای حیوانات خانگی خواهد داشت.
چگونه دامپزشک درجه بیماری کلیه در گربه ها را تعیین می‌کند؟
دامپزشک شما از سیستم مرحله‌بندی IRIS (انجمن بین‌المللی محققان کلیوی) استفاده خواهد کرد. مرحله‌بندی IRIS بر اساس سطح کراتینین سرم است، با مرحله‌بندی فرعی بر اساس وجود پروتئین در ادرار (که توسط پروتئین ادرار: نسبت کراتینین [UPC] تعیین می‌شود) و فشار خون گربه شما اندازه‌گیری می‌شود.
این مرحله‌بندی به دامپزشک شما ایده بهتری در مورد چگونگی ادامه درمان، نظارت بر پیشرفت و تخمین پیش‌آگهی حیوان خانگی شما می‌دهد.
درمان بیماری مزمن کلیوی گربه ها
اگرچه هیچ درمان قطعی برای CKD وجود ندارد؛ ولی پیگیری روند درمانی می‌تواند باعث بهبود و افزایش طول عمر گربه‌های مبتلا به این بیماری شود. این درمان به منظور به حداقل رساندن تجمع مواد زائد سمی در جریان خون، حفظ هیدراتاسیون کافی، رفع اختلال در غلظت الکترولیت‌ها، حمایت از تغذیه مناسب، کنترل فشار خون و کند کردن پیشرفت بیماری کلیوی است.
اصلاح رژیم غذایی یک جنبه مهم و اثبات شده برای درمان بیماری مزمن کلیه است. مطالعات نشان می‌دهند که رژیم‌های غذایی محدود از نظر پروتئین، فسفر و سدیم و ویتامین‌های محلول در آب، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌های غلیظ ممکن است باعث افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی در گربه‌های مبتلا به CKD شود.
با این حال، بسیاری از گربه‌ها در پذیرش رژیم‌های درمانی مشکل دارند، بنابراین صاحبان آنها باید صبور باشند و به این برنامه پایبند باشند. انتقال تدریجی به رژیم درمانی و در نظر گرفتن دما، بافت و طعم غذا بسیار مهم است.
گربه‌های مبتلا به بیماری مزمن کلیه که برای مدت نسبتاً کوتاهی بدون غذا خواهند ماند ممکن است مشکلات سلامتی قابل توجهی پیدا کنند و دچار سوءتغذیه شوند؛ بنابراین مهم است که مطمئن شوید گربه شما در طول انتقال به یک رژیم درمانی غذا می‌خورد.
کنترل بیماری
کنترل فشار خون بالا، کاهش میزان از دست دادن پروتئین ادراری و رفع کم‌خونی از اهداف درمانی مهم در گربه‌هایی است که به این مریضی مبتلا می‌شوند. فشار خون بالا معمولاً با داروهای خوراکی کنترل می‌شود و از دست دادن پروتئین ممکن است با مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین درمان شود.
کم‌خونی در گربه مبتلا به CKD ممکن است با درمان جایگزین با اریتروپویتین (با ترکیبات مرتبط) که تولید گلبول‌های قرمز خون را افزایش می‌دهد، درمان شود. گربه‌های مبتلا به CKD ممکن است اریتروپویتین کمتری تولید کنند و شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد درمان جایگزین می‌تواند تعداد گلبول‌های قرمز را افزایش دهد.
در برخی موارد، تزریق خون که ممکن است برای بازگرداندن غلظت طبیعی گلبول‌های قرمز با استفاده از خون به دست آمده از یک گربه اهداکننده مورد استفاده قرار گیرد، شاید ضروری باشد.
اگرچه تعدادی از درمان‌های دیگر، از جمله بایندرهای فسفات، مکمل‌های پتاسیم، مکمل‌های آنتی‌اکسیدانی، درمان قلیایی سازی و تجویز مایعات به‌صورت داخل وریدی یا زیر جلدی، پتانسیل کمک به گربه‌های مبتلا به بیماری مزمن کلیه را دارد؛ اما این رویکردها به طور کامل تأیید نشده‌اند. برای کسب نتایج بهتر، مطالعات کنترل‌شده برای تعیین اینکه آیا آنها مزایایی را ارائه می‌دهند، مورد نیاز است.
در مورد همودیالیز (حذف مواد زائد سمی از جریان خون توسط تجهیزات طراحی شده ویژه) و پیوند کلیه نیز این مسئله صدق می‌کند. این درمان‌های بحث‌برانگیز، پیچیده و گران‌قیمت مزایای بالقوه‌ای را برای گربه‌های مبتلا به CKD ارائه می‌دهد؛ اما آنها برای اثبات اثربخشی زیاد تحت مطالعه قرار نگرفته‌اند. بنابراین این راهکارها باید با راهنمایی دقیق یک متخصص دامپزشکی بررسی شوند.
- در همین رابطه: ارزان ترین حیوانات خانگی
- در همین رابطه: لیست وسایل گربه
کلام آخر
بیماری مزمن کلیوی گربه ها یکی از مشکلاتی است که در صورت نگهداری از حیوانات خانگی ممکن است به آن مواجه شوید. پیشگیری، کنترل و درمان بیماری های حیوانات خانگی نیازمند شناسایی علائم و نشانه های مریضی است که در این مطلب سعی کردیم جزئیات کاملی در مورد آن ارائه کنیم.
سامانه جامع دامپزشکی Itvet از سال 1402 با هدف تسهیل در روند ارتباطات مشاغل فعال در حوزۀ دامپزشکی نظیر پت شاپ ها، کلینیک های دامپزشکی، فروشگاه های خوراک دام و طیور و مراکزی از این دست شروع به کار کرده است. ما در تلاشیم تا با ایجاد یک بستر آنلاین، دسترسی به خدمات این کسب و کارها را ساده تر کنیم.
شما نیز می توانید با عضویت در سایت ما و تکمیل فرم های ثبت نام به تمامی امکانات سامانه آی‌تی‌وت دسترسی داشته باشید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره از طریق شماره تماس: 09357871280 با ما در تماس باشید!