بیماری فرونکلوزیس چیست؟
فرونکلوزیس (Furunculosis) یک بیماری مسری است که ماهی‌ها را در تمام سنین تحت تأثیر قرار می‌دهد. این عفونت که به‌عنوان عفونت با Aeromonas salmonicida نیز شناخته می‌شود، یکی از عوامل مرگ و میر در بین ماهی‌های آزاد به شمار می‌آید. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی کلی در مورد این بیماری آبزیان ارائه کنیم و علل شیوع و روش درمان آن را مورد بررسی قرار بدهیم. اگر به صنعت پرورش ماهی و شیلات علاقه دارید این مطلب را از دست ندهید!
بیماری فرونکلوزیس کجا و چه زمانی شیوع پیدا می‌کند؟
این بیماری یکی از مهم ترین بیماری های ماهی قزل آلا از نظر تجاری است که در زمان پرورش ماهی قزل آلا در آب‌های شیرین و دریایی شیوع پیدا می‌کند. فرونکلوزیس معمولاً در دمای بالای 10 درجه سانتیگراد شروع به پخش و سرایت می‌کند؛ در بین ماهی‌های بسیار جوان حتی دمای کمتر از 24 درجه سانتیگراد هم می‌تواند محیط مساعدی را برای گسترش بیماری فراهم کند.
انتقال فرونکلوزیس از طریق آب و همچنین تماس مستقیم ماهیان با یکدیگر و ناقلان حیوانی (پرندگان و بی‌مهرگان) اتفاق می‌افتد. حساسیت به این بیماری با برخورد به مخاط و پوست آسیب‌دیده افزایش می‌یابد. به‌عنوان مثال زمانی که ماهی با تور برخورد می‌کند همین تماس کوچک می‌تواند حساسیت را بیشتر کند.
قرارگرفتن ماهیان در مسیر مدفوعی ماهی آلوده و دمای آب، بروز و شدت عفونت را تشدید می‌کند. به همین جهت توصیه می‌شود در شرایط محیطی استخر پرورش ماهی تغییراتی ایجاد کنید یا در صورت امکان ماهی‌های آلوده را از ماهی‌های سالم تفکیک کنید.
- مطلب مرتبط: پرورش ماهی قزل آلا
شیوع بیماری در ماهیان ناقل بیماری امکان‌پذیر است و آنها می‌توانند جمعیت باقیمانده را آلوده کند، بدون اینکه علائم ظاهری عفونت را نشان بدهند. این بیماری معمولاً باعث مرگ‌ومیر ماهیان می‌شود؛ ولی بد نیست بدانید که برخلاف تصور عموم در مورد درمان ماهی‌ها، اگر بیماری زود تشخیص داده می‌شود و آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان به کار گرفته شوند احتمال بهبودی وجود دارد.
- مطلب پیشنهادی: محبوب ترین آبزیان زینتی
این بیماری برای انسان‌ها هیچ خطری ندارد و مشکلی برای سلامتی پرورش‌دهندگان ماهی ایجاد نمی‌کند.
تشخیص فرونکلوزیس
فرونکلوزیس همان‌طور که اشاره شد باعث مرگ‌ومیر بالایی در ماهی‌ها می‌شود و مرگ ماهیان چند روز پس از ظاهرشدن علائم اتفاق می‌افتد. تشخیص علائم اولیه بیماری چندان دشوار نیست. ماهی ممکن است با بی‌حالی در آب شنا کند یا در زیر سطح حرکت کند، از دست دادن اشتها، ناراحتی تنفسی یا پریدن از آب از جمله دیگر نشانه‌های بیماری فرونکلوزیس هستند.
علائم قابل مشاهده بدون چشم مسلح عبارت‌اند از:
- فورونکل ها (کورک) که پوست یا ماهیچه را درگیر می‌کنند و به سمت ضایعات دهانه پیش می‌روند.
- خونریزی در پوست، دهان و پایه‌های باله (عمدتاً باله‌های جفت).
- تیره‌شدن رنگ بدن و رنگ‌پریدگی آبشش.
- ترشحات خونی.
- خونریزی در عضلات و اندام‌های داخلی.
- بزرگ‌شدن طحال و نکروز کانونی کبد.
- معده پر از مخاط و خون.
- مرگ بدون هیچ علامت بالینی به جز تیره‌شدن پوست.
همان‌طور که گفتیم در موارد حاد و عفونت‌های مزمن، تیرگی بدن، بی‌حالی و از دست دادن اشتها به‌راحتی قابل تشخیص است. ضایعات پوستی به‌صورت تورم قابل مشاهده هستند. این ضایعات در نهایت زخم ایجاد می‌کنند و عمق آنها به‌مرور افزایش پیدا می‌کند.
این موارد از جمله علائم قابل رؤیت بدون استفاده از میکروسکوپ و تجهیزات دامپزشکی هستند؛ ولی به غیر از آنها علائم دیگری هم وجود دارند که توسط دامپزشکان تشخیص داده می‌شوند.
کنترل و درمان
این بیماری در استخرهای پرورش ماهی با دارو یا واکسیناسیون کنترل می‌شود. همچنین از ید برای ضد عفونی کردن سطح تخم‌های بارور شده برای جلوگیری از انتقال عمودی (انتقال عفونت از والدین به فرزندان) استفاده می‌شود.
گونه میزبان بیماری فرونکلوزیس
همه گونه‌های ماهی قزل‌آلا امکان ابتلا به این بیماری را دارند. در بین گونه‌های مختلف این ماهی، قزل آلای رنگین کمان در مقابل ابتلا مقداری مقاومت نشان می‌دهد. ماهی‌های جوان بیشتر مستعد ابتلا هستند، به‌خصوص زمانی که دمای آب است کمتر از 8 درجه سانتیگراد است.
ضایعات عضلانی برجسته، جوش‌های پوستی از جمله نشانه‌های این بیماری هستند. بیماری فرونکلوزیس به طور معمول ماهی قزل آلا را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ اما شیوع این بیماری در چندین غیر ماهی قزل‌آلا نیز گزارش شده است.
عدم درمان فرونکلوزیس و بی‌توجهی به آن در سطح جهانی می‌تواند مشکلات اقتصاد بزرگی در صنعت شیلات ایجاد کند. تلفات زیاد در زمان تخم‌ریزی در صورت عدم درمان گونه‌های تحت‌تأثیر معمولاً منجر به گسترش شیوع این بیماری عفونی می‌شود و میزان تولید را به‌شدت کاهش می‌دهد.
همه‌گیرشناسی
1711639767593.webp)
Furunculosis در سطح جهانی در هر دو گونه شیلات دریایی و آب شیرین شیوع پیدا کرده است. باکتری فرونکلوزیس از طریق افقی منتقل می‌شود.
فرونکلوزیس به دلیل ضایعات پوستی برجسته‌ای که ایجاد می‌کند نام‌گذاری شده است. جوش‌هایی که بر پوست بدن ماهی‌ها ایجاد می‌شود شبیه به فورونکل پستانداران است.
عفونت فرونکلوزیس مزمن به طور معمول در ماهی‌های مسن رخ می‌دهد. عفونت‌های حاد بیشتر در ماهی‌های جوان رایج است و ممکن است منجر به افزایش مرگ و میر در عرض 2-3 روز شود.
در نظر داشته باشید که به دلیل سختی درمان ماهی‌ها بسیاری از افراد نسبت به بیماری‌های آبزیان بی‌تفاوت هستند؛ اما زمانی که صحبت از استخرهای پرورش ماهی باشد این موضوع کمی جدی‌تر می‌شود. عدم کنترل این بیماری‌ها در ماهی‌های پرورشی می‌تواند ضررهای جبران‌ناپذیری به صنعت شیلات وارد کند.
- شاید این مطلب را هم بپسندید: بهترین حیوان خانگی برای آپارتمان
- شاید این مطلب را هم بپسندید: ارزان ترین حیوانات خانگی
سخن پایانی
بیماری فرونکلوزیس یکی از بیماری های شایع در بین آبزیان و به‌خصوص ماهی قزل‌آلاست که می‌تواند سلامت آبزیان را به خطر بیندازد. آشنایی با این بیماری کمتر شناخته شده برای افرادی که قصد پرورش ماهی و شیلات را دارند یا می‌خواهند یک آکواریوم در منزل یا محل کار داشته باشند بسیار لازم است. در این مطلب سعی کردیم اطلاعات کلی در زمینۀ فرونلکوزیس را به شما ارائه بدهیم؛ امیدواریم که این مطلب مفید واقع شده باشد.
سامانه جامع دامپزشکی Itvet با هدف تسهیل در روند ارتباطات مشاغل فعال در حوزۀ دامپزشکی، پت شاپ ها، مراکز فروش خوراک دام و طیور و... از سال 1402 شروع به فعالیت کرده است. شما نیز می‌توانید با عضویت در سایت ما و تکمیل فرم‌های ثبت نام به تمامی خدمات آی‌تی‌وت دسترسی داشته باشید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت راهنمایی و مشاوره از طریق کانال‌های ارتباطی درج شده در سایت با کارشناسان ما در تماس باشید یا با شماره‌تلفن 09357871280 تماس حاصل فرمایید!