نکات مهم در پرورش شترمرغ
شترمرغ ها از جمله پرندگان بی پرواز هستند که از آنها به‌عنوان یکی از حیوانات بومی آفریقا یاد می‌شود. البته برخی از گونه‌های آنها در استرالیا و آمریکا نیز یافت می‌شوند. پرورش شترمرغ امروزه بیشتر به دلیل پرهای این حیوانات، چرم شترمرغ، گوشت و روغن آنها انجام می‌شود. در این مطلب قصد داریم به بررسی نکات مهم در پرورش شترمرغ بپردازیم و در مورد شرایط نگهداری از این حیوانات صحبت کنیم. اگر شما هم به صنعت پرورش دام و طیور علاقه‌مند هستید و قصد دارید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید تا پایان این مطلب همراه ما باشید!
شرایط و نیازمندی‌های پرورش شترمرغ
درست مثل دیگر شاخه‌های دامداری، پرورش شترمرغ نیز شرایط خاص خودش را دارد. اطلاع از هزینه‌ها، تجهیزات مورد نیاز و اقدامات لازم برای پرورش این دسته از پرندگان از جمله نکات مهم در پرورش شترمرغ است که باید به آن توجه داشته باشید. در این بخش قصد داریم نگاهی مختصر به ملزومات این صنعت داشته باشیم و در مورد هرکدام توضیحات کوتاهی ارائه کنیم.
مساحت زمین برای پرورش شترمرغ
نخستین فاکتور مهم برای پرورش شتر مرغ مساحت زمینی است که برای این کار نیاز دارید. طبق استانداردهای کلی شما برای پرورش 3 شترمرغ مولد چیزی در حدود 1500 متر مربع فضا احتیاج دارید. اگر تعداد شترمرغ‌ها را 100 قطعه در نظر بگیرید در مجموع زمینی به مساحت 50000 متر مربع نیاز دارید. فضای کمتر ممکن است پرندگان را دچار استرس کرده و به ناباروری منجر شود.
تجهیزات سالن پرورش شترمرغ
وسایل و تجهیزات لازم برای یک سالن نگهداری شترمرغ شامل موارد گوناگونی می‌شود که به طور خلاصه به شرح زیر هستند:
- ظروف آب و غذا که بهتر است ضد و زنگ و مقاوم باشند.
- دستگاه جوجه‌کشی جهت مراقبت از تخم‌ها و جوجه‌های شترمرغ.
- لامپ‌های مخصوص مادر مصنوعی.
- وسایل سرمایشی و گرمایشی برای فصول گرم و سرد سال.
- تهویه مناسب جهت تأمین اکسیژن مورد نیاز جانوران.
- خاک اره جهت نگهداری از جوجه‌ها و کاهش بوی فضولات پرندگان.
- دستگاه‌های تصفیه آب برای بهبود کیفیت آب آشامیدنی پرندگان.
- ژنراتور یا هر نوع منبع تغذیه دیگر جهت تأمین برق مورد نیاز دستگاه‌ها.
- دماسنج، رطوبت‌سنج و دیگر تجهیزات کنترلی برای سنجش وضعیت محیط.
به غیر از این موارد لوازم و وسایل ریز و درشت دیگری هم برای سالن پرورش پرندگان مورد نیاز هستند که در درجه دوم اهمیت قرار دارند.
مجوزهای لازم برای پرورش شترمرغ
به غیر از تأمین فضای مناسب و تهیه تجهیزات لازم و ضروری سالن، کسب مجوزهای لازم یکی دیگر از نکات مهم در پرورش شترمرغ است که باید نسبت به دریافت آنها اقدام شود.
برای احداث مزرعه شترمرغ باید از سوی سازمان دامپروری، سازمان جهاد کشاورزی و منابع طبیعی مجوزهای لازم در این زمینه را کسب کنید. اخذ این مجوزها به اقلیم محل پرورش و ظرفیت تولید منطقه بستگی دارد.
برخی از مجوزهای لازم در این زمینه عبارت‌اند از:
- مجوز مالکیت و حمل و نقل پرندگان
- مجوز احداث چاه تلفات جهت دفن پرندگان مرده
- بازرسی‌های سازمان دامپزشکی
- امنیت زیستی جهت رعایت بهداشت وسایل نقلیه در حین ورود و خروج از مزرعه.
علاوه بر موارد فوق، برای احداث ساختمان‌ها و تأسیسات مربوط به این واحد صنعتی شما نیاز به پروانه تأسیس مرغداری دارید. پس از اخذ جواز تأسیس، پروانه بهره‌برداری نیز جهت شروع به کار بهره‌برداری از طرح پیاده‌سازی شده الزامی است.
مدت زمان پرورش شترمرغ گوشتی
پرورش شترمرغ گوشتی یکی از راه‌های کسب درآمد از طریق مزارع شتر مرغ است. گوشت این دسته از پرندگان به دلیل کلسترول پایین طرفداران زیادی دارد.
این پرندگان در 12 تا 14 ماهگی به سن مطلوب کشتار می‌رسند. نژاد گردن آبی زیمبابوه شترمرغ‌ها در سن 10 تا 12 ماهگی نیز مقدار مطلوبی از گوشت را فراهم می‌کنند.
به طور میانگین از یک شترمرغ گوشتی با وزن حدوداً 120 کیلوگرم می‌توان 45 کیلوگرم گوشت به دست آورد.
درآمد پرورش شترمرغ
سؤالی که بسیاری از دامداران به دنبال پاسخ آن هستند درآمد حاصل از تأسیس مزرعه شترمرغ است. جواب این سؤال به پارامترهای متعددی بستگی دارد و به همین خاطر پاسخ به آن چندان هم ساده و راحت نیست.
اینکه درآمد یک مزرعۀ شترمرغ چقدر است قبل از هر چیز بستگی به تعداد پرندگان دارد. نژاد شترمرغ، نوع تجهیزات مورد استفاده، مساحت زمین، تعداد کارگران شاغل در مزرعه و سایر متغیرهایی از این دست بر میزان سود و درآمد تأثیر می‌گذارند.
مزارع صنعتی که بیشتر به دستگاه‌های اتوماتیک وابسته هستند و تعداد کارگران کمتری دارند به دلیل هزینه‌های پایین‌تر از نظر منابع انسانی سود بالاتری در مقایسه با مزارع سنتی دارند. همچنین کیفیت ماشین‌آلات و تغذیه مورد استفاده در مزرعه نیز بر کیفیت محصول خروجی تأثیر می‌گذارد و میزان رضایت مصرف‌کنندگان با آن رابطۀ مستقیم دارد.
بر طبق معیارهای جهانی یک شترمرغ بالغ چیزی در حدود 2000 تا 10000 دلار قیمت دارد. علاوه بر سود مادی، این دسته از پرندگان سازگاری بسیار بالایی با محیط زیست دارند و در مقایسه با دام‌های سنتی آب کمتری مصرف می‌کنند. پرورش آنها در مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند به شدت توصیه می‌شود.
هزینه‌های جاری
راه‌اندازی مزرعه شترمرغ نیاز به سرمایه و منابع مالی قابل توجهی دارد. قبل از هر چیز باید هزینه‌های مربوط به کسب مجوز و احداث سالن و تأسیسات را در نظر بگیرید. این مبالغ اگرچه یکبار پرداخت می‌شوند؛ اما هزینه‌های جانبی آن به‌صورت پیوسته و جاری ادامه پیدا می‌کنند.
به‌عنوان مثال شما تنها یکبار دستگاه‌های مورد نیاز برای سالن پرورش شترمرغ را خریداری می‌کنید؛ اما هزینه‌های مربوط به سرویس دوره‌ای، تعمیر و نگهداری آنها به‌صورت دائمی و پیوسته خواهد بود.
در کنار وسایل و تجهیزات باید حقوق کارگران مجموعه، حمل و نقل، تغذیه و خوراک دام، آب، برق و گاز و... را به لیست هزینه‌ها اضافه کنید.
تغذیه
همان‌طور که اشاره کردیم یکی از هزینه‌های دائمی برای مزارع شترمرغ مربوط به خوراک و تغذیه شترمرغ است. این دسته از پرندگان به دلیل جثه بزرگی که دارند معروف هستند و طبیعی است که مقدار خورد و خوراک آنها نیز در مقایسه با سایر پرندگان بیشتر باشد.
در یک مقیاس کلی 70% هزینه‌های نگهداری شترمرغ به تغذیه آن مربوط می‌شود. غذای شترمرغ شامل علوفه با فیبر بالا، غلاتی نظیر ذرت، سویا و انواع ویتامین شود. آنها همچنین به‌ازای مصرف 1 کیلوگرم مواد خشک چیزی در حدود 2 تا 3 کیلوگرم آب مصرف می‌کنند.
مبلغ وام
به‌منظور حمایت از دامداران، نهادهای دولتی تسهیلات خاصی را برای احداث و راه‌اندازی مزرعه شترمرغ در نظر گرفته‌اند تا هزینه‌های مربوط به این صنعت را پوشش بدهند. مبلغ این وام بسته به طرح توجیهی ارائه شده می‌تواند متفاوت باشد؛ ولی به طور کلی دامداران می‌توانند تا 80% سرمایه مورد نیاز برای تاسیس و راه اندازی مزرعه شترمرغ را از طریق تسهیلات و وام تأمین کنند.
دامپزشکی و بهداشت
در پایان هزینه‌های مربوط به دامپزشکی و بهداشت این دسته از پرندگان را باید در نظر گرفت. همان‌طور که می‌دانید انجام معاینات دوره‌ای، واکسیناسیون، بازرسی و نظارت از جمله اقداماتی است که در جهت حفظ سلامت و بهداشت دام و طیور انجام می‌شود. این موارد نیز بخشی از هزینه‌های مربوط به نگهداری و پرورش شترمرغ هستند.
- مطلب پیشنهادی: دامپزشکی پرندگان
محصولاتی که از این پرندگان به دست می‌آید
از جمله دلایلی که باعث تمایز شترمرغ از سایر پرندگان می‌شود مقدار محصولاتی است که از این حیوان به دست می‌آید. در حالی که محصولات مرغداری به مواردی مثل گوشت و تخم مرغ محدود می‌شود در مزرعه پرورش شترمرغ تقریباً از تمام اجزای بدن این حیوان استفاده می‌شود.
- گوشت این حیوانات به‌عنوان یک منبع سرشار از آهن طرفداران زیادی دارد.
- تخم شترمرغ یک منبع سرشار از امگا 3 و امگا 6 محسوب می‌شود که وزنی در حدود 1 تا 2.5 کیلوگرم دارد و طعم آن در مقایسه با تخم مرغ لذیذتر است.
- پر، پوست و چرم شترمرغ برای تولید پوشاک در صنعت مد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- روغن شترمرغ در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد.
- از ناخن این دسته از پرندگان برای تولید اشیا زینتی استفاده می‌شود.
- قرنیه چشم این پرندگان از نظر آناتومی شباهت زیادی به چشم انسان دارد و از این رو در مطالعات چشم‌پزشکی از آن استفاده زیادی می‌شود.
با این تفاسیر می‌شود گفت که یکی از سودآورترین موجودات در بین دام و طیور شترمرغان هستند.
کلام آخر
یکی از شاخه‌های پرسود صنعت دامداری، پرورش و نگهداری شترمرغ است که بسیاری از فعالان این حوزه به دنبال راه‌اندازی و گسترش آن هستند. در این مطلب هر آنچه را که برای ساخت و احداث سالن نگهداری شترمرغ باید بدانید را به شکل خلاصه عنوان کردیم. چنانچه در این زمینه سؤال یا ابهاماتی برای شما ایجاد شده است می‌توانید پرسش‌های خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید تا کارشناسان در اسرع وقت پاسخگوی شما باشند.
سامانه جامع دامپزشکی آی تی وت با هدف بهبود روند ارتباطات افراد شاغل در حوزه دامپزشکی، پت‌شاپ‌ها و فروشگاه‌های خوراک دام و طیور از سال 1402 آغاز به کار کرده است. شما نیز می‌توانید با عضویت در سایت ما و تکمیل فرم‌های ثبت نام از خدمات ویژه سامانه بهره‌مند شوید. جهت کسب اطلاعت بیشتر از طریق کانال‌های ارتباطی درج شده در سایت با ما در تماس باشید!