بیماری تب طوطی یا سیتاکوز راه‌های تشخیص و درمان
تب طوطی یا سیتاکوز (Psittacosis) که با نام‌های اورنیتوز و کلامیدیا هم از آن یاد می‌کنند یک مریضی رایج در بین پرندگان و به‌خصوص گونۀ طوطی‌ها است که امکان انتقال به انسان را هم دارد. با توجه به محبوبیت نگهداری از پرندگان زینتی در ایران این مطلب را به این بیماری اختصاص دادیم تا در مورد راه‌های تشخیص، درمان و کنترل این بیماری اطلاعات بیشتری داشته باشید. با آی‌تی‌وت همراه باشید!
بیماری تب طوطی یا سیتاکوز چیست؟
پسیتاکوزیس یا تب طوطی یک بیماری مرتبط با پرندگان است که در بسیاری از افرادی که آلوده می‌شوند منجر به یک بیماری شبیه آنفولانزا یا ذات‌الریه می‌شود. این بیماری توسط یک انگل کوچک به نام Chlamydia psittaci ایجاد می‌شود. طوطی‌ها، عروس هلندی و سایر پرندگان می‌توانند ناقل این ارگانیسم بوده و بیماری را به انسان منتقل کنند. سیتاکوز همچنین می‌تواند به‌عنوان یک سلاح بیوتروریستی استفاده شود.
سیتاکوز یک بیماری مشترک بین انسان و پرندگان است که ممکن است از طریق تماس با پرندگان آلوده به باکتری کلامیدیا به آن مبتلا شوید. تب طوطی معمولاً ریه‌های شما را آلوده می‌کند و علائمی مانند تب، سرفه و درد عضلانی ایجاد می‌کند.
سیتاکوز گاهی اوقات باعث عفونت‌های جدی ریه می‌شود یا به سایر قسمت‌های بدن شما سرایت می‌کند. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند اکثر موارد سیتاکوز را در افراد درمان کنند.
در نظر داشته باشید که اگرچه این بیماری از نظر علائم و تشابه اسمی با بیماری حیوانات خانگی یکسان است ولی سیتاکوز توسط گونه‌های باکتری متفاوتی نسبت به باکتری ایجاد کننده کلامیدیا در انسان ایجاد می‌شود.
- بیشتر بخوانید: وسایل لازم و نکات نگهداری پرنده در خانه
- بیشتر بخوانید: معرفی نژادهای پرندگان سخنگو
علائم تب طوطی یا سیتاکوز چیست؟
علائم سیتاکوز در انسان می‌تواند خفیف یا شدید باشد و شامل موارد زیر است:
- تب
- سرفه
- درد عضلانی
- سردرد و بدن‌درد
- حالت تهوع یا استفراغ
- اسهال
- کهیر یا جوش (این مورد کمتر شایع است)
علائم بیماری پرندگان عبارت‌اند از:
- بی‌اشتهایی
- ظاهر ژولیده
- ترشح از چشم یا بینی
- مدفوع سبز یا زرد مایل به سبز
- اسهال (فضله شل)
چه نوع پرندگانی به بیماری سیتاکوز مبتلا می‌شوند؟
همه انواع پرندگان می‌توانند به تب طوطی مبتلا شوند و آن را منتقل کنند، از جمله:
- پرندگانی که به‌عنوان حیوان خانگی نگهداری می‌شوند مانند: طوطی، کاسکو و عروس هلندی.
- پرندگان مزرعه یا پرندگان مانند مرغ، اردک، غاز و بوقلمون.
- سایر پرندگان وحشی مانند کبوتر و مرغان دریایی.
روش پیشگیری از بیماری
- از نگهداری پرندگان به‌عنوان حیوان خانگی خودداری کنید.
- اگر از پرندگان به عنوان حیوان خانگی نگهداری می‌کنید، قفس آنها را مرتب تمیز کنید تا مدفوع پرندگان خشک نشود.
- پرندگان خانواده طوطی‌ها را که از کشورهای خارجی وارد شده‌اند، بدون اثبات اینکه قبل از فروختن در قرنطینه قرار گرفته‌اند، نخرید، نفروشید، مبادله یا تربیت نکنید؛ این یک قانون است.
اگر در اطراف پرندگان هستید، می‌توانید خطر ابتلا به بیماری تب طوطی را با انجام عادات ایمن نگهداری و تمیزکردن پرندگان کاهش دهید، از جمله:
- پس از دست زدن به پرندگان یا تمیزکردن آنها، دست‌های خود را به طور کامل با آب و صابون بشویید.
- خرید پرندگان خانگی را فقط از منابع معتبر انجام دهید.
- جداسازی پرندگان آلوده از سایر پرندگان را در دستور کار قرار دهید و از دامپزشک بخواهید آنها را درمان کند. مشورت کنید که آنها چه زمانی دوباره برای حضور در اطراف پرندگان دیگر بی‌خطر هستند.
- عدم ازدحام بیش از حد پرندگان در یک قفس یا محوطه.
- تمیزکردن قفس پرندگان و تعویض روزانه کاسه آب و غذای آنها. قبل از تمیزکردن، سطوح را مرطوب کنید تا از انتشار گرد و غبار در هوا جلوگیری شود.
- ایجاد قفس یا محوطه برای پرندگان برای جلوگیری از انتشار عفونت از طریق غذای آلوده، پرها و فضله. قفس‌ها را روی هم قرار ندهید و از موانع محکم بین قفس‌هایی که در کنار یکدیگر هستند استفاده کنید.
مدیریت و روش درمان تب طوطی
در نظر داشته باشید که توصیه‌های ارائه شده در این بخش صرفاً موارد کلی مربوط به این بیماری هستند و برای درمان تب طوطی باید حتماً از دامپزشک خود مشورت بگیرید. آنچه در ادامه می‌خوانید شامل اقداماتی هستند که می‌توانید قبل از مراجعه به مراکز درمانی برای جلوگیری از تشدید بیماری انجام دهید؛ هرچند استفاده از داروها باید با احتیاط بیشتری انجام شود.
درمان این عفونت باکتریایی بر اساس فعالیت درون‌سلولی، فارماکوکینتیک و شواهد حاصل از آزمایش‌های بالینی است که آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین، به ویژه داکسی سایکلین را به‌عنوان درمان ترجیحی تب طوطی توصیه می‌کنند.
مطالعات موردی نشان داده است که با درمان، اکثر افراد مبتلا در عرض 48 ساعت در تب و علائم بالینی بهبود می یابند. داکسی سایکلین 100 میلی گرم خوراکی یا داخل وریدی هر 12 ساعت به مدت 7 تا 10 روز درمان ارجح برای سیتاکوز است.
- بیشتر بخوانید: دستور مصرف قرص تتراسایکلین دامی
پسیتاکوز با آزمایش خون و اشعه ایکس قفسه سینه تشخیص داده می‌شود. همان‌طور که اشاره شد؛ روش درمان اغلب شامل داروهای آنتی‌بیوتیک است. علائم بیماری معمولاً در عرض یک روز کاهش می‌یابد، اما باید یک دوره کامل قرص مصرف شود.
پس از تشخیص سیتاکوز و در صورت داشتن پرندگان خانگی، انجام آزمایش و سپس در صورت لزوم، درمان پرندگان و محیط اطراف آنها بسیار مهم است. پرندگان بیمار را در اسرع وقت پیش دامپزشک خود ببرید تا امکان بررسی بیماری فراهم شود. به یاد داشته باشید که پرندگان سالم نیز ممکن است دارای باکتری باشند. پس اگر از چند پرنده نگهداری می‌کنید معاینه آنها را نیز در دستور کار قرار بدهید.
- در همین رابطه: ویژگی و عادت های طوطی کایک
- در همین رابطه: انتخاب کلینیک دامپزشکی پرندگان در شیراز
نتیجه‌گیری
برای مقابله با بیماری تب طوطی ابتدا باید از علائم و نشانه‌های آن مطلع شوید و سپس راه‌های رایج برای کنترل و درمان آن را دنبال کنید. اگرچه که اقدامات پیشگیرانه و مراقبت‌های خانگی بر جلوگیری از ابتلا و بهبود روند درمان اثر می‌گذارند؛ اما درنهایت رجوع به متخصص و دریافت مشاوره دامپزشکی به شما یک راهکار قطعی را ارائه می‌دهد. پس بهتر است در این زمینه حتماً از نظرات تخصصی دامپزشکان استفاده کنید.
سامانه جامع دامپزشکی Itvet با هدف سهولت در دسترسی به خدمات کلینیک‌های دامپزشکی، پت‌شاپ‌ها، فروشگاه‌های خوراک دام و طیور و کسب و کارهای مرتبط از سال 1402 فعالیت خود را شروع کرده است. با ثبت نام در سایت ما و تکمیل فرم‌های عضویت می‌توانید از خدمات ویژه سامانه آی‌تی‌وت بهره‌مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر از طریق شماره‌تلفن: 09357871280 با ما در تماس باشید!