کوی هرپس ویروس در ماهی ها
کوی هرپس ویروس (KHV) یا ویروس کوی هرپس که با عناوین: ویروس هرپس سیپرینید 3 (CyHV3) یا ویروس نکروز آبشش نفریت بینابینی کپور نیز شناخته می‌شود، یک پاتوژن ویروسی بسیار مسری در گونه‌های ماهی کپور است. این بیماری در سرتاسر دنیا به‌استثنای قاره استرالیا شایع است و تلفات ماهی‌های پرورشی را به دنبال دارد.
در این مطلب از دانستنی‌های علم دامپزشکی به بررسی این بیماری در آبزیان می‌پردازیم و در مورد راه‌های پیشگیری و کنترل آن صحبت می‌کنیم. با آی‌تی‌وت همراه باشید!
بیماری کوی هرپس ویروس چیست؟
بیماری کوی هرپس ویروس خطرناکی است که در سراسر جهان شایع است. منشأ این بیماری یک ویروس نزدیک به آبله کپور است که فقط در دماهای خاصی فعال می‌شود. به همین دلیل در فصل سرد سال ممکن است ماهی‌ها هیچ علامتی از بیماری نشان ندهند و با ورود به فصل بهار و تابستان شدت بیماری افزایش پیدا کند.
دوره نهفتگی ویروس 3-21 روز است و ویروس تا 7 روز در آب پایدار است و زنده می‌ماند. کاهش دمای آب می‌تواند منجر به کاهش تلفات شود؛ ولی ماهی‌ها می‌توانند دوباره آلوده شوند و عامل آلوده، منبع اصلی نگرانی برای گسترش ویروس باشد. ماهی آلوده زمانی که در معرض ترکیبی از استرس و آب گرم‌تر قرار بگیرد علائم ویروس را نشان می‌دهد و ماهی‌های دیگر را آلوده می‌کند.
این بیماری به‌استثنای استرالیا توزیع جهانی دارد. از سال 2007 توصیه شد که شیوع این بیماری به سازمان جهانی بهداشت حیوانات (OIE) اطلاع داده شود. در حال حاضر دامپزشکان و آزمایشگاه‌هایی که با موارد مثبت این بیماری مواجه می‌شوند در ایالات متحده موظف هستند موارد را به دامپزشک ایالتی گزارش کنند.
- مطلب پیشنهادی: محبوب ترین آبزیان زینتی
علائم بالینی بیماری کوی هرپس ویروس کدام‌اند؟
علائم بالینی KHV متفاوت است و می‌تواند شامل: مشکل در تنفس، جمع‌شدن در نزدیکی مناطق غنی از اکسیژن (مانند آبشارها یا لوله‌های اکسیژن)، تولید مخاط بیش از حد آبشش‌ها، آبشش‌های متورم، نکروز یا تغییر رنگ آبشش، زخم، قرمزی پوست یا باله‌ها و دم، لکه‌های رنگ‌پریده، پوسته‌پوسته شدن، افزایش یا کاهش تولید مخاط، کاهش اشتها یا امتناع از غذا، بی‌حالی، چشم‌های فرورفته، شنای نامنظم و شنا با حالت سر به پایین باشد.
بیشترین میزان مرگ و میر در آبزیان بین 48 تا 72 ساعت پس از شروع اولین علائم بالینی است.
کوی هرپس ویروس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ویروس هرپس کوی را می‌توان با روش‌های مختلفی تشخیص داد. روش‌های مستقیم تشخیص، DNA کامل ویروس را شناسایی می‌کند و شامل جداسازی ویروس و PCR می‌شود. PCR یک آزمایش بسیار حساس و اختصاصی است و می‌تواند بار ویروسی را تعیین کند. این آزمایش اعتبارسنجی شده و توسط OIE پذیرفته شده است.
روش‌های غیرمستقیم، قرارگرفتن در معرض ویروس را با جستجوی آنتی‌بادی‌ها شناسایی می‌کنند و شامل ELISA می‌شوند. فقط چند آزمایش غیر مستقیم برای KHV تأیید شده است. توصیه می‌شود برای جلوگیری از انتشار ویروس، هر دو آزمایش q-PCR و ELISA در طول قرنطینه انجام شود.
روش درمان بیماری
در حال حاضر هیچ درمانی برای KHV وجود ندارد. مراقبت حمایتی شامل افزایش یا کاهش دمای آب به سطوح غیر مجاز برای ویروس (زیر 60 درجه فارنهایت یا 16 درجه سانتیگراد یا بالاتر از 27 درجه سانتیگراد)، افزایش شوری به 0.5-3 قسمت در هزار (گرم در لیتر) است.
برای کمک به تنظیم جریان اُسمُزی آب، افزایش هوادهی و کنترل عفونت‌های ثانویه باکتریایی، قارچی و انگلی توصیه می‌شود. با این حال، بهتر است که درمان‌های ضد باکتری، ضد انگلی یا ضد قارچی را به آب اضافه نکنید، مگر زمانی که علائم بالینی مشهود نمایش داده شود. این درمان‌ها هیچ سود مستقیمی در برابر KHV یا کوی هرپس ویروس ندارند و ممکن است حتی بر روی آبشش‌های آسیب‌دیده تأثیر منفی بگذارند.
به یاد داشته باشید که تمام ماهی‌های زنده مانده ناقل بیماری در نظر گرفته می‌شوند. در مواردی که جمعیت‌های بزرگ تجاری یا عمده‌فروشی تحت تأثیر قرار می‌گیرند، کاهش جمعیت و ضد عفونی برای ماهی‌ها توصیه می‌شود.
- مطلب پیشنهادی: پرورش ماهی قرمز در استخر
ویروس هرپس کوی یک بیماری ویروسی در ماهی پور است که توسط Cyprinid herpesvirus-3 ایجاد می‌شود. این بیماری بسیار مسری و کشنده است. همه پرورش‌دهندگان ماهی کپور باید از علائم بالینی این بیماری و خطرات مرتبط با افزودن ماهی‌های جدید به استخرها، بدون آزمایش قبلی و قراردادن ماهی جدید در قرنطینه، آگاه باشند. تنها یک ماهی حامل ویروس کافی است تا کل یک استخر را از بین ببرد!
علت این بیماری
ماهی از طریق تماس فیزیکی با ماهی آلوده، انتقال از طریق تجهیزات و وسایل مانند تور و از طریق آب مشترک با ماهی آلوده، به ویروس هرپس کوی مبتلا می‌شود. این بیماری که به‌عنوان ویروس هرپس طبقه‌بندی می‌شود، دارای یک مرحله نهفته است که در بافت عصبی ماهی قرار دارد.
حتی اگر ماهی از عفونت جان سالم به در ببرد، فرض می‌شود که یک ناقل مادام‌العمر است. ناقلین می‌توانند زنده بمانند و علائم بالینی را نشان ندهند، اما ویروس را به ماهی‌های دیگر در حوضچه انتقال می‌دهند و باعث گسترش عفونت می‌شوند.
مانند بسیاری از بیماری‌ها در ماهی، انتشار هرپس ویروس کوی وابسته به دماست. دمای استخر بین 60 تا 77 فارنهایت (16 تا 25 درجه سانتیگراد) در محدوده تکرار KHV است. برخی از حوضچه‌ها ممکن است فقط زمانی علائم بالینی را نشان دهند که دمای آب در این محدوده باشد، سپس با افزایش یا کاهش دما علائم فروکش می‌کنند.
تحقیقات نشان داده است که ماهی قرمز و برخی دیگر از گونه‌های کپور ناقل KHV هستند. نتایج آزمایش برای تعیین اینکه آیا وضعیت ناقل در سایر گونه‌های کپور وجود دارد یا خیر، در بانک‌های اطلاعاتی دامپزشکی سراسر جهان در دسترس است.
ناقلان ویروس هرپس کوی معمولاً ریزش دائمی ندارند. آنها به احتمال زیاد ذرات ویروسی را هنگامی که به دلیل کیفیت پایین آب، ذخیره بیش از حد، تخم‌ریزی یا دلایل دیگر تحت فشار قرار می‌گیرند، دفع می‌کنند.
پیشگیری از ویروس کوی هرپس
بهترین روش برای مقابله با کوی هرپس ویروس، اجتناب از آن است. مهم‌ترین راه پیشگیری از KHV، قرنطینه و انجام آزمایش مناسب است. مدت قرنطینه بستگی به دما دارد، زیرا دمای آب سردتر ظهور علائم بالینی را کند می‌کند و ماهی به زمان قرنطینه طولانی‌تری نیاز دارد. مدت‌زمان این قرنطینه برای KHV 30 روز در دمای 50 فارنهایت (10 درجه سانتیگراد) و 3 روز در دمای 75 فارنهایت (23.8 درجه سانتیگراد) است.
برخی از فروشندگان، ماهی کپور را قبل از خروج از تأسیسات خود آزمایش می‌کنند، اما نوع آزمایش تعیین می‌کند که آیا ماهی واقعاً حامل است یا خیر. تمام آزمایش‌ها باید توسط دامپزشکی تأیید شود تا قبل از آوردن ماهی به خانه، نتایج مثبت احتمالی اعلام و از چرخه مصرف خارج شوند.
- در همین رابطه: بیماری فرونکلوزیس چیست؟
- در همین رابطه: پرورش ماهی قزل آلا
جمع بندی کوی هرپس ویروس
در بین بیماری‌های آبزیان، کوی هرپس ویروس یک بیماری رایج است که می‌تواند باعث مرگ و میر ماهیان به‌خصوص ماهی‌های پرورشی شود و صنعت شیلات را با مشکلات جدی روبه‌رو کند. مرگ و میر در این بیماری بسیار سریع است و شیوع آن نیز به‌سرعت صورت می‌گیرد. به همین خاطر انجام اقدامات لازم برای کنترل و پیشگیری از آن بسیار مهم است.
در این مطلب تمام مطالب لازم در مورد این بیماری را پوشش دادیم؛ امیدواریم که اطلاعات ارائه شده برای شما مفید بوده باشد.
سامانه جامع دامپزشکی Itvet با هدف سهولت در روند ارتباطات مشاغل فعال در زمینه دامپزشکی از سال 1402 شروع به کار کرده است. ما در تلاشیم تا با ایجاد یک بستر آنلاین، دسترسی ساده به خدمات کلینیک های دامپزشکی، پت شاپ ها، فروشگاه های خوراک دام و طیور و کسب و کارهای مرتبط را امکان‌پذیر کنیم.
شما نیز می‌توانید با عضویت در سایت ما و تکمیل فرم‌های ثبت نام به خدمات ویژه آی‌تی‌وت دسترسی داشته باشید. جهت کسب اطلاعات بیشتر از طریق شماره تماس: 09357871280 با ما در تماس باشید!