درماتوفیتوز یا قارچ پوستی در سگ

درماتوفیتوز (کرم حلقه‌ای) یا قارچ پوستی در سگ یک عفونت سطحی پوست است که طیف وسیعی از حیوانات را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری یک عفونت مشترک بین انسان و دام به‌حساب می‌آید و می‌تواند انسان‌ها را هم آلوده کند. در حیوانات سالم، نیازی به درمان ندارد. با این حال، درمان معمولاً برای کوتاه‌کردن دوره بیماری و جلوگیری از سرایت توصیه می‌شود. این بیماری در افراد جوان یا تحت استرس، مانند افرادی که در محیط‌های بسیار شلوغ هستند، شایع‌تر است.

در این مطلب می‌خواهیم به بررسی بیماری قارچ پوستی در سگ‌ها، راه‌های درمان، کنترل و پیشگیری از آن بپردازیم؛ اگر به سلامت حیوان خانگی خود اهمیت می‌دهید تا پایان با آی‌تی‌وت همراه باشید!

علائم بیماری درماتوفیتوز یا قارچ پوستی در سگ

علائم بالینی درماتوفیتوز یا قارچ پوستی در سگ می‌تواند شامل ترکیبی از: ریزش مو، پوسته‌پوسته شدن، اریتم (تشکیل گره‌های قرمز)، پاپول (برآمدگی همرنگ پوست)، هایپرپیگمانتاسیون (تیرگی پوست) و خارش باشد. تشخیص بیماری با معاینه مستقیم موها یا پوسته‌های ضایعات قابل انجام است.

آزمایش PCR وجود یا عدم وجود DNA قارچی روی پوشش مو را تأیید می‌کند هرچند این آزمایش نمی‌تواند بین هاگ‌های زنده و غیر زنده تمایز قائل شود. در حیواناتی که نیاز به درمان دارند، درمان موضعی ضد قارچ پوشش مو را ضدعفونی کرده و عفونت را در فولیکول‌های مو از بین می‌برد. در خصوص روش‌های درمانی در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.

پاتوژن‌های بیماری

درماتوفیتوز عفونت قارچی سطحی پوست و مو است که گاهی اوقات در ناحیۀ پنجه پا و سم هم دیده می‌شود. مهم‌ترین پاتوژن‌های این بیماری در علم دامپزشکی عبارت‌اند از:

• Microsporum canis این پاتوژن بیشتر گربه‌ها، سگ‌ها و تا حدی حیوانات بزرگ را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• Trichophyton mentagrophytesT T verrucosum  و T erinacei بر جوجه‌تیغی‌ها اثر می‌گذارد.
• M gypseum این پاتوژن یک ارگانیسم خاکی است که باعث ضایعات التهابی می‌شود.

درماتوفیتوز یک بیماری خوددرمانی است و بدون درمان در حیوانات سالم برطرف می‌شود. این بیماری مشترک بین انسان و دام در نظر گرفته می‌شود، زیرا باعث ایجاد ضایعات پوستی در افراد می‌شود که به‌راحتی قابل درمان هستند.

انتقال قارچ پوستی در سگ از طریق تماس مستقیم با حیوان آلوده صورت می‌گیرد، اما صرف قرارگرفتن در معرض تماس همیشه منجر به بیماری نمی‌شود.

تشخیص درماتوفیتوز

معاینه مستقیم فلس و مو یا سطح پوست دو آزمایش تشخیصی هستند که می‌توانند تهاجم به فولیکول‌های پوست و مو را تأیید کنند.

پیودرمای باکتریایی در سگ‌ها شایع است و اغلب به اشتباه به‌عنوان درماتوفیتوز یا قارچ پوستی در سگ تشخیص داده می‌شود.

یک بررسی مبتنی بر شواهد و نمونه‌های عینی اخیرا به این نتیجه رسیده است که هیچ آزمایشی وجود ندارد که استاندارد طلایی برای تشخیص به حساب بیاید. تست‌ها در حالت کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• آزمایشاتی که وجود یک عفونت فعال را به‌منظور تأیید می‌کند (مثلاً درمان یا عدم درمان، معدوم کردن، قرنطینه).
• آزمایشاتی که عدم وجود عفونت فعال را تأیید می‌کند (به‌عنوان مثال، حیوان خطر عفونت ندارد، حیوان درمان می‌شود).

برای بررسی مستقیم موهای غیر طبیعی می‌توان از درموسکوپ استفاده کرد. این یک ابزار دستی است که برای بررسی پوست استفاده می‌شود و می‌تواند موها را برای معاینه مستقیم پیدا کند. لامپ وود (230 تا 400 نانومتر) ابزار دیگری است که در معاینات تشخیصی به کار می‌رود. در روند معاینه همچنین از پانچ بیوپسی پوست 8 میلی‌متری استفاده می‌شود.

درمان بیماری

علاوه بر درمان سیستمیک بیماری، درمان موضعی نیز مورد نیاز است؛ زیرا پوشش مو را ضد عفونی می‌کند. هاگ‌های عفونی منبع سرایت و انتقال هستند و ضد عفونی، آلودگی محیط را به حداقل می‌رساند. برای شستشوی کل بدن از سولفور آهک 1:16 یا انیل کونازول 1:100 باید دو بار در هفته استفاده شود.

شامپو حاوی 2% کلرهگزیدین و 2% میکونازول برای درمان درماتوفیتوز یا قارچ پوستی در سگ مؤثر است و ممکن است تنها گزینه در کشورهایی باشد که گوگرد آهک یا انیل کونازول در دسترس نیست. حتی اگر درمان سیستمیک متوقف شود، درمان موضعی باید تا زمانی که درمان قارچ قابل مشاهده باشد ادامه پیدا کند.

درمان موضعی کانونی کمکی را می‌توان برای نقاط آلوده در نواحی حساس و سخت‌درمان مانند گوش و صورت استفاده کرد. کرم میکونازول 1% تا 2% را می‌توان با خیال راحت روی صورت استفاده کرد. برای گوش، محصولات اوتیک حاوی کلوتریمازول یا میکونازول/کلرهگزیدین یا کتوکونازول/کلرهگزیدین بهترین گزینه هستند.

نقطه پایانی درمان شامل درمان بالینی و قارچی است. درمان بالینی شامل رفع تمام ضایعات و عدم وجود ضایعات جدید است. از معاینه لامپ وود می‌توان برای جستجوی مناطقی از موهای آلوده باقیمانده در حیوانات مبتلا به عفونت درماتوفیتوزاستفاده کرد. پس از برطرف‌شدن ضایعات و درمان بالینی واضح، کشت قارچی یا PCR می‌تواند برای درمان قارچی آزمایش شود. یک آزمایش PCR منفی نشان می‌دهد که درمان قارچی مؤثر بوده است.

طریقه استفاده از داروها

گربه‌ها را می‌توان با ایتراکونازول (5 میلی‌گرم/کیلوگرم، PO، یک‌بار در روز در هفته، در هفته و بدون برنامه) درمان کرد. اکثر عفونت‌ها بعد از 3 یا 4 سیکل برطرف می‌شوند. بررسی محققان این حوزه اخیراً نشان داده که ایتراکونازول برای گربه‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کند و با سمیت کبدی یا واسکولیت مرتبط نیست. با این حال، ایتراکونازول ترکیبی نباید استفاده شود. فرمولاسیون مایع دامپزشکی تجاری بهترین گزینه برای این منظور است.

سگ‌های کوچک را می‌توان با ایتراکونازول خوراکی (5 میلی‌گرم بر کیلوگرم، یک بار در روز) درمان کرد. نبض درمانی احتمالاً مؤثر است، اما این موضوع مستند نشده است. سگ‌های دیگر را می‌توان با کتوکونازول (5 میلی‌گرم بر کیلوگرم، یک‌بار در روز) یا تربینافین (30-40 میلی‌گرم بر کیلوگرم، یک‌بار در روز) درمان کرد.

• در همین رابطه: عفونت گوش سگ از کنترل تا درمان
• در همین رابطه: بیماری مزمن کلیوی گربه ها

نکات تکمیلی در مورد درمان درماتوفیتوز

در مورد درمان دارویی قارچ پوستی در سگ چند نکته مهم وجود دارد که باید به خاطر بسپارید. این نکات عبارت‌اند از:

• کتوکونازول نباید برای گربه‌ها استفاده شود؛ زیرا باعث بی‌اشتهایی آنها می‌شود.
• فلوکونازول نباید مورد استفاده قرار بگیرد؛ زیرا این دارو کم‌اثرترین دارو برای درماتوفیت‌هاست.
• گریزئوفولوین دارویی است که امروزه دیگر توصیه نمی‌شود؛ زیرا ایتراکونازول و تربینافین داروهای بهتری در مقایسه با آن هستند.
• لوفنورون یک داروی بی‌اثر برای این بیماری است.

برای درمان بهتر حتما این نکات را رعایت کنید.

نتیجه‌گیری

در بین بیماری‌های مربوط به حیوانات خانگی، به‌ویژه سگ‌ها و گربه‌ها، درماتوفیتوز یا قارچ پوستی یک بیماری شایع است که صاحبان حیوانات خانگی باید با آن آشنا باشند. این بیماری که بیشتر با بهداشت و نظافت حیوان خانگی و محیط ارتباط دارد در صورت سهل‌انگاری می‌تواند سلامت پت را به خطر بیندازد. به همین منظور با رعایت نکات ذکر شده در این مطلب می‌توانید به‌راحتی از وقوع این بیماری جلوگیری کنید.

سامانه جامع دامپزشکی Itvet با هدف دسترسی آسان افراد به خدمات دامپزشکی و درمان حیوانات خانگی از سال 1402 شروع به کار کرده است. ما با تهیه یک بانک اطلاعاتی جامع و کامل از کلینیک‌های دامپزشکی، پت‌شاپ‌ها، فروشگاه‌های خوراک دام و طیور و کسب‌وکارهای مرتبط تمامی نیازهای این حوزه را پوشش داده‌ایم.

جهت دسترسی به خدمات ویژه آی‌تی‌وت در سایت ما عضو شوید و برای کسب اطلاعات بیشتر از طریق شماره تماس: 09357871280 با کارشناسان ما در تماس باشید!