بیماری دم خوره یا پوسیدگی باله چیست؟

بیماری دم خوره یا پوسیدگی باله (Fin Rot) یکی از شایع ترین بیماری ها در ماهی های آکواریومی است، اما در عین حال یکی از قابل‌پیشگیری‌ترین بیماری‌ها نیز محسوب می‌شود. از نظر فنی، پوسیدگی باله توسط چندین گونه مختلف باکتری ایجاد می‌شود، اما علت اصلی معمولاً طبیعت محیطی است و اغلب به استرس مربوط می‌شود که می‌تواند سیستم ایمنی ماهی را تضعیف کند.

زمانی که ماهی‌ها جابه‌جا می‌شوند یا در مخزنی با شرایط آب نامناسب نگهداری می‌شوند، در معرض ازدحام بیش از حد قرار می‌گیرند یا با ماهی‌های تهاجمی همراه می‌شوند که آنها را تعقیب می‌کنند و باله‌هایشان را نیش می‌زنند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری دم خوره هستند.

در این مطلب از آی‌تی‌وت به سراغ یکی دیگر از بیماری‌های آبزیان رفته‌ایم و می‌خواهیم در مورد آن اطلاعات جامع و کاملی ارائه کنیم؛ با ما همراه باشید!

فین روت یا بیماری دم خوره چیست؟

بیماری دم خوره یا پوسیدگی باله می‌تواند بر هر نوع ماهی آکواریومی چه در آب شیرین و چه آب شور تأثیر بگذارد. در حالی که همه گونه‌های ماهی حساس هستند، پوسیدگی باله‌ها راحت‌تر روی ماهی‌هایی با باله‌های بلند و روان مانند ماهی بتا و بسیاری از ماهی‌های قرمز فانتزی قابل تشخیص است. این ماهی‌ها به دلیل طول زیاد و ظرافت باله‌هایشان، به احتمال زیاد آسیبی می‌بینند که آنها را مستعد پوسیدگی باله می‌کند.

همان‌طور که از نام آن پیداست، عفونت به باله‌ها و دم ماهی حمله می‌کند و باعث تغییر رنگ، خراب‌شدن و در نهایت ازدست‌دادن باله‌ها و دم می‌شود که برای ماهی‌ها خطرناک است. خوشبختانه، با درمان و نگهداری مخزن، ماهی شما می‌تواند از این وضعیت ناخوشایند بهبود پیدا کند.

باکتری‌های زیادی در آب مخزن ماهی وجود دارد. در بیشتر مواقع، این باکتری‌ها به ماهی شما آسیب نمی‌رسانند، زیرا سیستم ایمنی ماهی‌ها از عفونت جلوگیری می‌کند. در واقع، باکتری‌ها نقش مهمی در سلامت کلی اکوسیستم آکواریوم شما دارند.

زمانی که ماهی تحت استرس قرار می‌گیرد، سیستم ایمنی بدن ضعیف می‌شود و به باکتری‌ها اجازه می‌دهد تا باعث بیماری شوند. گونه‌های باکتریایی که احتمالاً باعث پوسیدگی باله می‌شوند عبارت‌اند: از Aeromonas، Pseudomonas یا Vibrio.

• مطلب مرتبط: پرورش ماهی قرمز در استخر

علائم پوسیدگی باله در ماهی‌های آکواریومی

در مراحل اولیه ابتلا به بیماری دم خوره، لبه‌های باله‌ها تغییر رنگ داده و روی لبه‌ها شیری به نظر می‌رسند. اغلب این تغییر به‌قدری ظریف است که تا زمانی که ساییدگی باله‌ها یا دم شروع نشود، مورد توجه قرار نمی‌گیرد. با گسترش عفونت، تکه‌های کوچک باله‌ها می‌میرند و شروع به ریزش می‌کنند و لبه‌ای ناهموار باقی می‌گذارند.

علائم زیر در این بیماری بسیار شایع هستند:

• لکه‌های سیاه، سفید یا قهوه‌ای روی باله‌ها، دم یا بدن
• لبه‌های ناهموار در باله‌ها و دم
• شکستن یا پاره شدن باله و دم
• پوست قرمز و ملتهب در پایه دم و باله‌ها
• ازدست‌دادن کامل باله‌ها و یا دم آلوده
• بی‌حالی، عدم تحرک
• ازدست‌دادن اشتها

با گذشت زمان، باله‌ها و دم کوتاه‌تر و کوتاه‌تر می‌شوند، زیرا گوشت مرده همچنان از نواحی آلوده خارج می‌شود. باله‌های آسیب‌دیده ممکن است قرمز و ملتهب شوند، از جمله در اطراف پایه باله‌ها، زیرا بافت بیشتری خورده می‌شود.

همان‌طور که بیماری دم خوره گسترده‌تر می‌شود، ماهی شما احتمالاً از خوردن دست می‌کشد و بی‌حال می‌شود. حرکت ماهی در این مرحله بیشتر در ته مخزن است.

ابتلا به عفونت‌های باکتریایی ثانویه برای ماهی‌های بیمار غیرعادی نیست. اگر ماهی شما توسط باکتری دم خوره آسیب ببیند، متوجه لکه‌های پنبه‌ای روی باله‌ها و یا بدن ماهی به همراه علائم پوسیدگی باله خواهید شد.

تشخیص بیماری دم خوره پوسیدگی باله در ماهی آکواریومی

پوسیدگی باله به طور کلی با علائم مشخصی قابل تشخیص است. اگر می‌بینید باله‌ها و دم ماهی به‌تدریج فرسوده می‌شود، یا اگر پوست قاعده باله‌ها قرمز شده است، پس با پوسیدگی باله‌ها روبه‌رو هستید. با این حال، اگر مطمئن نیستید، همیشه بهتر است با یک دامپزشک آبزیان مشورت کنید. آنها نمونه‌هایی از آب آکواریوم شما را برای عدم تعادل شیمیایی که می‌تواند باعث استرس شود آزمایش می‌کنند.

اقدامات قابل انجام در زمان تشخیص بیماری

قبل از اینکه ماهیتان خوب شود، باید به دلایل استرسی که منجر به بیماری دم خوره شده است بپردازید. با آزمایش آب آکواریوم شروع کنید. PH و دمای آب را بررسی کنید و مطمئن شوید که برای گونه ماهی شما مناسب است. مطمئن شوید که کلر، آمونیاک یا نیتریت بیش از حد در آب وجود ندارد.

تغییر آب تا 25 درصد می‌تواند برای بازگرداندن تعادل آب مفید باشد، زیرلایه شن را برای حذف مواد غذایی و زباله‌های زائد جارو کنید و مراقب باشید تا در آینده از تغذیه بیش از حد خودداری کنید.

تغذیه ماهی با غذای تازه و باکیفیت در مقادیر کمتر به‌مراتب بهتر از تغذیه مکرر و زیاد از غذاهای کهنه است.

هنگامی که علت استرس اصلاح شد، آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً خود بیماری را درمان می‌کنند. درمان با دارویی که در برابر ارگانیسم‌های گرم منفی مؤثر است توصیه می‌شود. اگرچه آنتی‌بیوتیک‌ها و سایر داروها برای فروش در اکثر مغازه‌های آکواریومی وجود دارند، اگر مطمئن نیستید که بهترین آنتی‌بیوتیک برای ماهی خود چیست، بهتر است با یک دامپزشک آبزیان مشورت کنید.

همیشه طبق دستورات خاص دامپزشک خود درمان را شروع کنید یا از دستورالعمل‌های روی بسته‌بندی آنتی‌بیوتیک پیروی کنید. به طور معمول، بر اساس اندازه مخزن، مقدار مشخصی آنتی‌بیوتیک به آب آکواریوم اضافه کنید.

در طول درمان بهتر است فیلترهای کربن فعال را حذف یا خاموش کنید، زیرا کربن در غیر این صورت دارو را جذب می‌کند. ادامه درمان برای مدت‌زمان توصیه شده بسیار مهم است، زیرا پایان‌دادن به درمان خیلی زود می‌تواند منجر به عود عفونت بیماری دم خوره شود.

پیش‌آگهی برای ماهی آکواریومی با پوسیدگی باله

اگر اقداماتی لازم را برای رفع شرایط نامناسب آب در مخزن ماهی انجام دهید، علل رایج استرس را کاهش دهید و ماهی خود را با آنتی‌بیوتیک مناسب تغذیه کنید، شانس بسیار خوبی برای بهبودی کامل از پوسیدگی باله دارد. با درمان صحیح می‌بینید که باله‌ها در عرض چند هفته پس از شروع فرایند درمان، علائم بهبودی را نمایش می‌دهند.

چگونه از بیماری دم خوره یا پوسیدگی باله جلوگیری کنیم؟

بسیاری از اقدامات برای جلوگیری از پوسیدگی باله همان مراحلی است که برای درمان ماهی‌های مبتلا به این بیماری از آنها استفاده می‌شود. بهترین پیشگیری از بیماری دم خوره، نگهداری مناسب آکواریوم است. آب را مرتباً عوض کنید، شن را جارو کنید و با داشتن یک برنامه آزمایشی منظم و مستندسازی نتایج، بر شیمی آب نظارت کنید. این به شما امکان می‌دهد تا به‌سرعت متوجه تغییرات شیمیایی آب شوید که در طول زمان رخ می‌دهد و به شما فرصتی می‌دهد تا مشکلات را قبل از جدی شدن اصلاح کنید.

هنگام تغذیه، مقدار آن را کم نگه دارید. فقط دو بار در روز به ماهی‌ها به‌اندازه‌ای که ظرف پنج دقیقه غذا را بخورند، غذا بدهید. تغذیه بیش از حد رایج‌ترین اشتباهی است که توسط همه صاحبان ماهی انجام می‌شود و به آب کمک می‌کند تا باکتری‌ها را پرورش دهد. مواد غذایی را در ظروف کوچکی بخرید که در عرض یک تا دو ماه تمام شود.

مخزن را بیش از حد شلوغ نکنید و مراقب علائم درگیری بین ماهی‌ها باشید که ممکن است به باله‌ها آسیب برساند. هنگام انتخاب جفت برای ماهی‌هایی که باله‌های بلندی دارند مراقب باشید، زیرا باله زنی ماهی‌ها را بیشتر در معرض پوسیدگی باله قرار می‌دهد. همچنین مهم است که آب را در دمای مطلوب نگه دارید.

چگونه بیماری دم خوره در ماهی را درمان کنیم؟

برای درمان بیماری دم خوره راهکارهای متعددی وجود دارد که پیش از این هم به طور خلاصه به آنها اشاره داشتیم. در این بخش راهکارها را به‌صورت مفصل مورد بررسی قرار می‌دهیم.

محیط ماهی خود را بررسی کنید

هر زمان که ماهی شما مریض شد، اولین کاری که باید انجام دهید این است که بفهمید چرا ماهی مریض شده است. پوسیدگی باله ممکن است دوباره عود کند مگر اینکه علت مشکل را حذف کنید. پارامترهای آب را با نوارهای تست آب آکواریوم بررسی کنید تا ببینید آیا چیزی اشتباه است یا خیر. اطمینان حاصل کنید که هیچ عامل محیطی باعث استرس ماهی شما نمی‌شود؛ مواردی مانند: فیلتر بیش از حد قوی، دکوراسیون تیز، یا دمای نامناسب.

اقدامات اصلاحی انجام دهید

پس از اینکه متوجه شدید چه چیزی اشتباه است، فوراً منبع استرس را حذف کنید تا ماهی‌های شما بتوانند شروع به بهبودی کنند.

مخزن ماهی را تمیز کنید

داروها اغلب از شما می‌خواهند که از انجام تغییرات آب در طول درمان خودداری کنید، بنابراین آکواریوم را تمیز کنید و تا حد امکان ضایعات ماهی را حذف کنید.

درمان دارویی

توصیه می‌کنیم از یک آنتی‌بیوتیک با طیف وسیع استفاده کنید که در برابر پوسیدگی باله مؤثر است.

محیط عاری از استرس و تمیز

محیط ماهی خود را بسیار تمیز و راحت نگه دارید تا روند بهبودی سریع تضمین شود. داروها گاهی اوقات می‌توانند تنفس در آب را سخت‌تر کنند، بنابراین یک سنگ هوا یا فیلتر اسفنجی اضافه کنید تا آب به‌خوبی اکسیژن داشته باشد.

پوسیدگی باله را با نمک آکواریوم هم می‌توانید درمان کنید. فقط توجه داشته باشید که این روش معمولاً برای درمان عفونت بیشتر طول می‌کشد.

• در همین رابطه: محبوب ترین آبزیان زینتی
• در همین رابطه: بیماری فرونکلوزیس چیست؟

کلام آخر در مورد بیماری دم خوره

بیماری دم خوره یکی از مریضی‌های شایع به‌ویژه در بین ماهی‌های آکواریومی و آبزیان زینتی است که در صورت عدم رسیدگی می‌تواند تلفات را به دنبال داشته باشد. خوشبختانه پوسیدگی باله با اقداماتی ساده قابل درمان است و یک بیماری پیچیده و سخت نیست. با رعایت نکاتی که در این مطلب به آنها اشاره شد به‌راحتی می‌توانید ماهی‌های آکواریومی خود را درمان کنید.

سامانه جامع دامپزشکی Itvet از سال 1402 با هدف تسهیل روند ارتباطات مشاغل فعال در زمینۀ دامپزشکی فعالیت خود را شروع کرده است. ما در تلاشیم تا با توسعۀ یک بستر آنلاین مناسب، دسترسی به خدمات کلینیک های دامپزشکی، پت شاپ ها، فروشگاه های خوراک دام و طیور و کسب و کارهای مرتبط را ساده تر کنیم.

با عضویت در سایت ما و تکمیل فرم‌های ثبت نام می‌توانید به خدمات ویژه آی‌تی‌وت دسترسی داشته باشید. جهت کسب اطلاعات بیشتر از طریق شماره‌تلفن: 09357871280 با کارشناسان ما در تماس باشید!