آبله کپور یا هیرپلازی ویروسی
یکی از زیرمجموعه‌های بیماری کوی هرپس ویروس، کوی پوکس است که با نام آبله کپور نیز شناخته می‌شود. این مریضی درست مثل کوی هرپس ویروس در فصول سرد سال و با کاهش دمای آب علائم بالینی بیشتری را نمایش می‌دهد. در این مطلب قصد داریم نگاهی به این بیماری، علل ایجاد آن و روش‌های پیشگیری و درمان داشته باشیم. اگر به مطالب مرتبط با آبزیان علاقه دارید تا پایان با آی‌تی‌وت همراه باشید!
چگونه ماهی‌ها به آبله کپور مبتلا می‌شوند؟
مانند هر بیماری عفونی، ماهی‌ها در سرایت بیماری به همنوعان خود عالی هستند! مانند ویروس‌های تبخال در تقریباً همه گونه‌های دیگر، ناقلان نهفته می‌توانند بدون نشان‌دادن علائم بالینی، بیماری را منتقل کنند. زمانی که علائم بالینی آبله کپور را روی یک ماهی مشاهده کردید، باید فرض را بر این بگیرید که همه ماهی‌های دیگر استخر، قبلاً آلوده شده‌اند.
ماهی‌ها علائم بالینی آبله کپور را به‌ندرت نشان می‌دهند مگر اینکه سیستم ایمنی آنها به‌خوبی کار نکند.
ضایعات و زخم‌هایی که بر روی پوست و پولک ماهی‌ها دیده می‌شود نخستین نشانه‌ای است که بیشتر صاحبان استخرهای پرورش ماهی می‌توانند آبله کپور را شناسایی کنند. این بیماری معمولاً می‌تواند با پوشش مخاطی ضخیم ناشی از تغییر دما، اختلاف کیفیت آب یا آلودگی انگل اشتباه گرفته شود. برای اطمینان یک معاینه فیزیکی توسط دامپزشک می‌تواند نتیجۀ قطعی را به شما اعلام کند.
هیرپلازی ویروسی به‌ویژه برای این دسته از ماهیان که به‌خاطر ظاهر زیبایشان شهرت دارند یک مریضی جدی محسوب می‌شود. وجود جراحات بر روی پوست در موارد شدید این بیماری می‌تواند زمینه را برای رشد باکتری‌های خطرناک دیگر فراهم کند.
درمان آبله کپور چیست؟
از آنجایی که هیرپلازی ویروسی یک ویروس تبخال است، پس از آلوده‌شدن، ماهی ناقل مادام‌العمر محسوب می‌شود. این ویژگی همه ویروس‌های تبخال است که ذرات ویروسی نهفته را در نورون‌های حیواناتی که آنها را آلوده می‌کنند ذخیره می‌کنند.
مانند KHV، هیچ درمانی برای آبله کپور وجود ندارد. علائم تنها با دمای آب گرم‌تر بهبود می‌یابد؛ جایی که سیستم ایمنی ماهی عملکرد بهتری دارد و لایه‌های پوستی آلوده سریع‌تر از بین می‌روند. آب گرم ماهی شما را "درمان" نمی‌کند، اما علائم بالینی را کمتر می‌کند.
با ایجاد اختلال در لایه‌های پوست توسط هیرپلازی ویروسی، به غیر از ظاهری آزاردهنده، ماهی کپور بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌های باکتریایی خواهد بود. بهترین روش مدیریت بیماری این است که به ماهیان آب باکیفیت و رژیم غذایی مناسب بدهید. ماهی مبتلا به آبله کپور می‌تواند زندگی طولانی داشته باشد؛ ولی ظاهر آن برای همیشه متمایز خواهد بود.
- بیشتر بخوانید: پرورش ماهی قزل آلا
چگونه از آبله کپور جلوگیری کنیم؟
از آنجایی که تشخیص قطعی هیرپلازی ویروسی با آزمایش امکان‌پذیر است ممکن است یک ماهی حامل در حوضچه داشته باشید که تا زمان بروز علائم هرگز متوجه آن نشوید. وقتی این اتفاق می‌افتد، همه ماهی‌های دیگر قبلاً مبتلا شده‌اند. از آنجایی که علائم بالینی خطر جانی برای ماهیان ندارند بسیاری از افراد نسبت به پیشگیری اقدامی نمی‌کنند.
مانند سایر بیماری های واگیر ماهی، پروتکل‌های قرنطینه مناسب برای اطمینان از سلامت و ایمنی همه ماهی‌های ضروری است. ماهی‌های آبگیر نیز از این قاعده مستثنی نیستند، با این حال، آنها به مخزن نگهداری بزرگ‌تری نیاز دارند.
بهتر است برای جلوگیری از بروز مشکلات، در زمان خرید از صاحبان استخر پرورش ماهی، اظهارات آنها مبنی بر اینکه ماهی‌هایشان به‌درستی قرنطینه شده‌اند را نپذیرید. برای اطمینان کامل از این مسئله، به طور خاص در مورد پروتکل‌های آنها، مدت‌زمان قرنطینه، روش درمان، آزمایش و اینکه آیا آنها با یک دامپزشک آبزیان مشورت کرده اند، بپرسید. اگر آنها این اطلاعات را در اختیار شما قرار نداند، از جای دیگری خرید کنید.
آزمایش آبله کپور برای ماهی‌هایی که به طور فعال علائم را نشان می‌دهند از طریق دامپزشک آبزیان در دسترس است. از آنجایی که این یک بیماری غیر کشنده است و علائم آن بسیار جزئی است، صاحبان ماهی کپور نباید بیش از حد نگران هیرپلازی ویروسی باشند.
طبق اظهارات دامپزشکان آبزیان، این بیماری بسیار شایع است و در برخی مناطق به‌ندرت استخری وجود دارد که به هیرپلازی ویروسی آلوده نباشد.
آیا آبله کپور برای سایر ماهی‌ها مسری است؟
ثابت شده است که این بیماری توسط ماهی‌های دیگر مانند ماهی قرمز منتقل می‌شوند، اما این ماهی‌ها علائم بالینی دیگری را نشان نمی‌دهند. از آنجایی که هیرپلازی ویروسی یک بیماری کشنده نیست، تحقیقات چندانی در مورد این مریضی در برخی گونه‌ها انجام نشده است.
مانند بسیاری از بیماری‌های ماهی دیگر، علائم بالینی آبله کپور وابسته به دما هستند. ضایعات پوستی ناشی از ویروس هرپس آبله کپور بیشتر در دمای آب سرد دیده می‌شود. هنگامی که دمای آب گرم‌تر است (تا بالای 60 تا 70 درجه فارنهایت) سیستم ایمنی به طور قابل توجهی فعال‌تر است و سرعت بهبود زخم‌های پوست نیز افزایش می‌یابد.
اگر زخم‌های هیرپلازی ویروسی بهبود پیدا می‌کنند بدان معنا نیست که ویروس از بین رفته است. بهبود زخم‌ها فقط به این معنی است که علائم بالینی ویروس وجود ندارد. علائم به‌احتمال زیاد زمانی که آب به‌صورت فصلی سرد شود، باز خواهند گشت.
بسیاری از انجمن‌های آنلاین، برداشتن پولک‌های مزاحم را با جراحی توصیه می‌کنند، اما این کار توصیه نمی‌شود. برداشتن پولک‌ها تنها ماهی را تحت عمل جراحی دردناکی قرار می‌دهد که ممکن است باعث عفونت باکتریایی ثانویه شود و از بازگشت ضایعات نیز جلوگیری نمی‌کند.
هنگامی که ویروس ماهی را آلوده کرد و علائم بالینی خودشان را نشان دادند، حتی اگر ضایعات پوستی ممکن از بین بروند، آنها تا آخر عمر دچار عفونت هستند. همان‌طور که گفتیم، این بیماری کشنده نیست و ماهی شما فقط در ظاهر فیزیکی خود دچار تغییراتی می‌شود.
- مطلب مرتبط: محبوب ترین آبزیان زینتی
علل بیماری هیرپلازی ویروسی
ماهی‌ها می‌توانند در سنین جوانی آلوده شوند و ممکن است تا سال‌ها بعد علائم بالینی را نشان ندهند. استرس ثانویه می‌تواند عفونت‌های نهفته را فعال کند و باعث جراحات پوستی شود و ماهی‌های دیگر را از طریق تماس مستقیم یا انتقال از طریق آب آلوده کند.
هنگامی که یک ماهی در استخر مبتلا به آبله کپور تشخیص داده شد، فرض می‌شود که تمام ماهی‌های دیگر در استخر ناقل بالقوه هستند. در یک استخر آلوده، به‌ندرت بیش از یک یا دو ماهی در یک زمان علائم بالینی نشان می‌دهند، مگر اینکه بسیاری از عوامل استرس‌زا بالقوه، مانند کیفیت پایین آب، وجود داشته باشند.
ثابت شده است که ماهی قرمز می‌تواند ناقل ویروس هرپس باشد، بنابراین این پتانسیل وجود دارد که آنها همچنین می‌توانند هیرپلازی ویروسی را نیز منتقل کنند. ماهی قرمز هنگامی که ناقل باشد علائم KHV را نشان نخواهد داد، بنابراین ممکن است آنها بتوانند هیرپلازی ویروسی را بین سیستم‌های آلوده بدون نشان‌دادن علائم بالینی حمل کنند.
رفتار این ویروس
مانند سایر ویروس‌های هرپس، ویریون‌های نهفته در اعماق بافت عصبی دفن می‌شوند و حذف یا درمان آنها غیرممکن می‌شود. در حال حاضر هیچ درمانی در دسترس نیست. برداشتن پلاک ها با جراحی توصیه نمی شود چرا که جراحات بار دیگر خود را نشان خواهند داد.
ممکن است با افزایش دمای آب علائم آبله کپور را کاهش دهید. این کار به ماهی شما اجازه می‌دهد تا بهتر با بیماری مبارزه کند و ممکن است علائم را به طور کامل برطرف کند.
آبله کپور یا هیرپلازی ویروسی یک عفونت شایع ویروس هرپس در ماهی‌های زینتی است. این یک بیماری نسبتاً خوش‌خیم است و فقط تغییراتی در زیبایی ظاهری ایجاد می‌کند و بر سلامت کلی و طول عمر ماهی تأثیر نمی‌گذارد. اگرچه شیوع شدید می‌تواند منجر به عفونت‌های پوستی ثانویه شود، اما این امر بسیار نادر است.
- در همین رابطه: پرورش ماهی قرمز در استخر
- در همین رابطه: بیماری فرونکلوزیس چیست؟
جمع‌بندی
آبله کپور از جمله بیماری‌های زیرمجموعه کوی هرپس ویروس است که می‌تواند تمامی ماهی‌های موجود در یک استخر را ظرف مدت کوتاهی آلوده کند. از آنجایی که به طور کلی کنترل و درمان بیماری‌های مربوط به آبزیان چالش‌برانگیز و سخت است بهترین راهکار، به کار گیری اقدامات پیشگیرانه است.
سامانه جامع دامپزشکی Itvet با هدف سهولت در دسترسی به خدمات مراکز و کلینیک‌های دامپزشکی، پت‌شاپ‌ها، فروشگاه‌های خوراک دام و طیور و کسب‌وکارهای مرتبط با این حوزه از سال 1402 شروع به کار کرده است. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت راهنمایی و مشاوره از طریق شماره تماس: 09357871280 با ما در تماس باشید!