آب آوردن شکم ماهی
آب آوردن شکم ماهی (Dropsy) که به‌اصطلاح به آن نفخ هم می‌گویند به حالتی گفته می‌شود که به دلیل یک مشکل اساسی سلامتی مانند: انواع عفونت، انگل یا اختلال عملکرد در اندام ماهی ایجاد می‌شود. در اثر این مشکلات، تجمع مایع در بدن ماهی رخ می‌دهد و ظاهر ماهی متورم به نظر می‌رسد.
در صورت ابتلا به بیماری، شکم ماهی اغلب آبکی است و شدت بیماری توسط عوامل استرس‌زای محیطی بیشتر می‌شود. درمان زمانی اثربخش است که عوامل استرس‌زا از بین برود و بیماری زمینه‌ای درمان شود. این حالت معمولاً برای ماهی قرمز و انواع ماهی آکواریومی که در آب شیرین هستند اتفاق می‌افتد که در این مطلب به بررسی کامل آن می‌پردازیم.
علت آب آوردن شکم ماهی
علت اصلی آب آوردن شکم ماهی کیفیت بسیار پایین آب است؛ به همین دلیل برای نگهداری و پرورش ماهی حفظ و برنامه تعویض آب مناسب با آب RODI بسیار مهم است.
با وجود استرس مزمن، ماهی در برابر عفونت آسیب‌پذیر می‌شود. به‌طورکلی، قرارگرفتن در معرض استرس که به‌عنوان استرس حاد شناخته می‌شود، توانایی ماهی برای مبارزه با عفونت را به خطر می‌اندازد. در صورت ابتلا به بیماری، قرارگرفتن در معرض استرس معمولاً مدت بیماری را طولانی‌تر می‌کند.
دیگر علل آب آوردن شکم ماهی می‌تواند گزینه‌های دیگری نظیر:
- وجود سنبله در آمونیاک
- تغییرات ناگهانی دما
- سطوح استرس‌زا طولانی و غیرعادی که به عفونت ختم می‌شود
- تغذیه بیش از حد ماهی که منجر به ضایعات اضافی در مخزن می‌شود
- عفونت باکتری
- عفونت قارچی
- اختلال عملکرد کلیه و کبد
باشد. شناخت علت اصلی در کنترل و پیشگیری از بیماری بسیار مؤثر است پس تحقیق و بررسی ریشۀ بیماری را در دستور کار قرار بدهید.
- مطلب مرتبط: بیماری فرونکلوزیس در ماهی ها
علائم آب آوردن شکم ماهی
بسته به علت اصلی اختلال عملکرد در کلیه‌ها و یا آبشش ماهیان، ممکن است علائم فیزیکی مختلفی را برای آب آوردن شکم ماهی مشاهده کنید. دراپسی یا استسقا، به‌عنوان یک بیماری، با اشکال مختلفی از تورم همراه است که این علائم عبارت‌اند از:
- شکم بسیار متورم ماهی
- پولک‌های بیرون زده
- چشم‌های برآمده
- آبشش‌های رنگ‌پریده
- نفس‌نفس‌زدن ماهی
- مقعد متورم
- قرمزی پوست
که در مورد این علائم در ادامه توضیحاتی ارائه خواهیم کرد.
شکم بسیار متورم ماهی
ماهیانی که مبتلا به این عارضه هستند و آب‌آوردن شکم را تجربه می‌کنند نوعی افزایش وزن را دارند که از حالت چاقی عادی متمایز است. موضوع ناراحت‌کننده این است که تمامی اندام‌های داخلی به‌صورت کلی متورم می‌شوند و به‌تدریج کاملاً از کار می‌افتند. تجمع مایعات ناشی از ناتوانی کلیه‌ها و یا آبشش‌ها در دفع آب از بدن است که مشکل اساسی سلامتی را رقم می‌زند.
پولک‌های بیرون‌زده
یکی دیگر از علائم آب‌آوردن شکم ماهی تورم داخلی به‌صورت قطره‌چکانی است که باعث می‌شود پولک‌های ماهیان بیرون بزند و قابل‌مشاهده باشند و از پوست دور شود. در این حالت، ماهی از نظر ظاهری به شکل کاج در می‌آید.
چشم‌های برآمده
از دیگر علائم این بیماری می‌توان به چشم‌های برآمده ماهی اشاره کرد که این موضوع نشان‌دهنده وجود مایع اضافی در چشمان ماهی است که ماهی نمی‌تواند آن را از بدن دفع کند. این مایع در اثر ایجاد فشار در پشت کره چشم می‌شود و در نتیجه اگزوفتالمی معمولاً به‌صورت دوطرفه که در هر دو چشم ماهی به طور یکنواخت ایجاد می‌شود.
آبشش‌های رنگ‌پریده
زمانی که مایعات اضافی در بدن ماهی تجمع کند این موضوع می‌تواند باعث گشادشدن آبشش و درنهایت رنگ‌پریدگی آبشش‌ها شود. آبشش‌های رنگ‌پریده با بسیاری از بیماری‌ها در ماهی‌ها مرتبط است و ممکن است ناشی از عامل استرس‌زا یا بیماری دیگر باشد.
نفس‌نفس‌زدن ماهی
ماهی برای تنفس اکسیژنی که در آب وجود دارد از آبشش‌ها کمک می‌گیرد و اگر آبشش‌های ماهیان به‌درستی عمل نکنند به‌تدریج ماهی باید سخت‌تر کار کند تا اکسیژن را به بافت‌های حیاتی خود برساند. این تلاش در سرعت تنفسی سریع‌تر از حد معمول مشهود است.
مقعد متورم
اگر ماهیان نتوانند مایعات اضافی را از بدن خود خارج کنند به تدریج، فضولات در روده‌های ماهی تجمع می‌کند و باعث تورم داخلی و خارجی می‌شود که ممکن است در مقعد دیده شود.
قرمزی پوست
همان‌طور که می‌دانید زمانی که پوست ماهی و یا باله ماهی با مایع در زیر پوست اضافی کشیده می‌شود، رگ‌های خونی کوچک ممکن است در پوست و باله‌ها جمع شوند و این یکی از علائم حاد این مشکل شناخته شده است.
درمان آب آوردن شکم ماهی
استفاده از نمک
برای درمان و بهبود کامل این مشکل شما باید مقدار کمی نمک در آب مخزن آکواریوم بریزید که این کار می‌تواند با نزدیک‌تر کردن هر چه بیشتر شوری آب به شوری خون ماهی و در نهایت به تعادل سازی اسمزی ماهی کمک فراوانی کند و به همین منظور این کار به ماهیان کمک می‌کند تا آب انباشته شده را به‌راحتی دفع کنند.
سطح امن نمک برای اکثر ماهی‌های خانگی 1-2 ppt است. نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که شما باید برای استفاده از نمک یک دوز را بر اساس اندازه مخزن خود محاسبه کنید و نمک خود را به طور مناسب وزن کنید.
استفاده از آب تمیز
اگر شما قصد دارید یک آکواریوم در منزل خود نگهداری کنید باید ریتم نگهداری آن را بدانید و درمورد آن مطالعه داشته باشید باید بدانید که بدترین کاری که می‌توانید در حق ماهی مریض خود انجام دهید تعویض گسترده آب است.
- مطلب مرتبط: محبوب ترین آبزیان زینتی
شما نباید هرگز بیش از ۵۰% آب را به طور هم‌زمان تعویض کنید، و این کار هم مشروط بر این است که PH شما صحیح باشد. اگر PH شما نادرست است، باید مرتباً چندین تغییر کوچک در آب انجام دهید تا به‌آرامی pH خود را به محدوده صحیح برگردانید. برای اطمینان از سلامت مناسب ماهی، صرف‌نظر از وضعیت بیماری آنها، به طور مرتب مواد شیمیایی آب را بررسی کنید.
استفاده از آنتی‌بیوتیک
به یاد داشته باشید اگر شما در مورد وضعیت کنونی ماهی خود خیلی مطمئن نیستید، در مورد نوع و مقدار آنتی‌بیوتیک مورداستفاده حتماً، حتماً باید با دامپزشک در این زمینه مشورت کنید.
- در همین رابطه: عفونت ساپرولگنیازیس در آبزیان
- در همین رابطه: بیماری دم خوره یا پوسیدگی باله
کلام پایانی
آب آوردن شکم ماهی یکی از عارضه‌هایی است که ماهی‌های پرورشی و زینتی را درگیر می‌کند. با در نظر گرفتن میزان شیوع این مریضی، بهتر است به‌عنوان یکی از فعالان حوزۀ شیلات و علاقه‌مندان به حیوانات خانگی (به‌خصوص آبزیان) با راه‌های کمنترل و پیشگیری از این بیماری آشنا باشید.
سامانه جامع دامپزشکی Itvet با هدف تسهیل ارائه خدمات کلینیک‌های دامپزشکی، پت‌شاپ‌ها و فروشگاه‌های خوراک دام و طیور به سرپرستان حیوانات خانگی و دامداران از سال 1402 فعالیت خود را آغاز کرده است. جهت استفاده از خدمات ویژه سامانه در سایت ما عضو شوید و فرم‌های ثبت نام را تکمیل کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره‌تلفن: 09357871280 در تماس باشید.