تب شالیزار در حیوانات
تب شالیزار در حیوانات یک بیماری مشترک بین انسان و دام است که بیشتر گاوها و سگ‌ها را مبتلا می‌کند. باکتری لپتوسپیروز (Leptospires) عامل اصلی ایجاد آن است. این بیماری در ایران بیشتر در مناطق شمالی دیده می‌شود چرا که عمده کشت برنج در این بخش از کشور صورت می‌گیرد. در این مطلب قصد داریم به بیماری لپتوسپیروز در حیوانات یا تب شالیزار بپردازیم؛ با آی‌تی‌وت همراه باشید!
تب شالیزار در حیوانات چیست؟
لپتوسپیروز یا تب شالیزار در حیوانات یک بیماری ناشی از عفونت با باکتری لپتوسپیرا است. این باکتری‌ها در در خاک و آب یافت می‌شوند. گونه‌های زیادی از این نوع باکتری وجود دارد که می‌تواند باعث بیماری شود و بسیاری از پستانداران از جمله سگ‌ها، انسان‌ها، دام‌ها و حیات وحش خاص مستعد ابتلا به این بیماری هستند. اگرچه گربه‌ها نیز ممکن است بیمار شوند اما این اتفاق به‌ندرت رخ می‌دهد.
لپتوسپیروز در حیوانات بیشتر در آب و هوای گرم با بارندگی سالانه زیاد دیده می‌شود، به‌خصوص پس از بارندگی شدید و سیل. به همین دلیل در بخش‌های شمالی کشور که بارندگی زیاد است شیوع تب شالیزار بیشتر است. این باکتری می‌تواند از طریق ادرار حیوانات آلوده منتقل شود.
تب شالیزار در سگ‌ها یک عفونت باکتریایی است که می‌تواند عواقب جدی برای سگ داشته باشد و همچنین می‌تواند انسان را نیز درگیر کند. پیشگیری از تب شالیزار با واکسیناسیون قابل انجام است است. سگ‌ها به‌شدت مستعد این عفونت هستند.
علائم بالینی تب شالیزار بستگی به شدت بیماری دارد. از عفونت خفیف، تا آسیب حاد کلیه، بیماری‌های کبدی و تنفسی یا مرگ می‌تواند بسته وخامت بیماری اتفاق بیافتد.
داکسی سایکلین داروی اولیه‌ای است که برای درمان سگ‌ها همراه با مراقبت‌های حمایتی مناسب استفاده می‌شود. واکسن‌های چندظرفیتی برای پیشگیری در دسترس هستند. از آنجایی که این یک بیماری مشترک بین انسان و دام است، پزشکان باید مراقب تب شالیزار در حیوانات باشند و باید به علائم بالینی مختلف آن دقت کنند!
- بیشتر بخوانید: لیست داروهای دامپزشکی
- بیشتر بخوانید: دامپزشکی در مازندران
علائم بالینی تب شالیزار در حیوانات
لپتوسپیرا یا عامل بیماری تب شالیزار در حیوانات به سلول‌هایی می‌چسبد که رگ‌های خونی (سلول‌های اندوتلیال) را پوشش می‌دهند که می‌تواند لخته‌شدن خون را به طور طبیعی سخت‌تر کند. این باکتری در سراسر بدن پخش می‌شود و بر اندام‌ها، به‌ویژه کبد و کلیه‌ها تأثیر می‌گذارد. علائم این بیماری می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و گاهی اوقات منجر به مرگ می‌شوند.
از رایج ترین علائم تب شالیزار در حیوانات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که بسته به شدت بیماری ممکن است خفیف یا شدید باشد:
- تب
- کاهش اشتها
- استفراغ
- اسهال
- افزایش تشنگی و ادرار
- بی‌حالی یا ضعف
- درد
علائم لپتوسپیروز در سگ چیست؟
علائم تب شالیزار در سگ‌ها بسته به نوع باکتری عفونی‌کننده، پاسخ ایمنی سگ و عوامل دیگر متفاوت است. برخی از سگ‌های آلوده هیچ نشانه‌ای از بیماری ندارند. برخی بیماری خفیف و گذرا دارند و خود به خود بهبود می‌یابند و گروهی به بیماری شدید و مرگبار مبتلا می‌شوند.
برای سگ‌هایی که بیمار می‌شوند، علائم غیر اختصاصی هستند و بیشتر شامل همان مواردی می‌شوند که آنها را شرح دادیم؛ مواردی نظیر:
- از دست دادن اشتها
- استفراغ
- بی‌حالی
- درد شکم
- اسهال
- زردی (زردی پوست و غشاهای مخاطی)
- کم‌آبی بدن
- نوشیدن یا ادرار کردن بیش از حد معمول
- کاهش وزن
- درد عضلانی
این بیماری می‌تواند به نارسایی کلیه و/یا کبد تبدیل شود. برخی از سگ‌ها ممکن است دچار بیماری شدید ریوی و تنفس سریع و دشوار شوند. در برخی موارد به آسیب عضله قلب محتمل است.
- مطلب پیشنهادی: بیماری مزمن کلیوی گربه ها
نکات کلیدی در مورد لپتوسپیروز در حیوانات
- تب شالیزار یک بیماری مشترک بین انسان و دام است که در چندین گونه وحشی و اهلی از جمله سگ‌ها یافت می‌شود و اغلب از طریق تماس مستقیم با ادرار یا سایر مایعات بدن میزبان آلوده منتقل می‌شود.
- تشخیص این بیماری با آزمایش سرولوژیک همراه با یک یا چند روش برای شناسایی ارگانیسم در بافت‌ها یا مایعات بدن است.
- درمان انتخابی داکسی‌سایکلین با مراقبت‌های حمایتی مناسب در صورت نیاز است. سایر داروهای ضد میکروبی مانند انروفلوکساسین نیز ممکن است مؤثر باشند. می‌توان از واکسن‌ها برای از بیماری پیشگیری استفاده کرد. برای این منظور باید از واکسن‌های چندسویه استفاده شود.
- عفونت‌های زئونوز شایع نیستند. با این حال، قرارگرفتن در معرض محیط آلوده یک عامل خطر است. راه اصلی انتقال بیماری از طریق تماس با مایعات عفونی بدن است. پس باید اقدامات احتیاتی در این زمینه انجام شود.
چگونه می‌توان از لپتوسپیروز پیشگیری کرد؟
واکسن تب شالیزار همیشه بخشی از برنامه واکسیناسیون معمول برای همه سگ‌ها نیست. دامپزشک شما خطرات و گزینه‌هایی را برای حیوان خانگی شما در نظر می‌گیرد. برای حفظ بهترین ایمنی اغلب به واکسیناسیون مجدد سالانه نیاز است. واکسن چهار سرووار در حال حاضر تنها واکسنی است که توسط متخصصان برای این بیماری توصیه می‌شود.
واکسن‌های مدرن بسیار مؤثر و ایمن هستند. بسیاری از حیوانات خانگی پس از واکسیناسیون عوارض جانبی خفیفی را تجربه می‌کنند، مانند آنچه که انسان تجربه می‌کند. سایر عوارض جانبی کمتر شایع اما جدی می‌تواند چند دقیقه تا چند ساعت پس از واکسیناسیون رخ دهد. واکنش‌های واکسن را می‌توان از نظر پزشکی کنترل کرد، بنابراین اگر نگران هستید می‌توانید در این زمینه با دامپزشک خود مشورت کنید.
- بیشتر بخوانید: اهمیت واکسیناسیون دام
بیماری لپتوسپیروز در حیوانات چگونه پخش می‌شود؟
تب شالیزار در حیوانات اغلب از طریق ادرار حیوانات آلوده، به‌ویژه (اما نه تنها) جوندگان وحشی پخش می‌شود. سگ‌های آلوده می‌توانند سالم به نظر برسند؛ اما هنوز باکتری لپتوسپیرا را در ادرار خود دفع می‌کنند. این باکتری می‌تواند هفته‌ها تا ماه‌ها در خاک آغشته به ادرار زنده بماند.
سگ‌ها معمولاً زمانی آلوده می‌شوند که غشاهای مخاطی آنها (مانند دهان، بینی یا چشم‌ها) یا زخم‌های پوستی (مانند بریدگی یا خراش) در معرض ادرار یا آب یا خاک آلوده به ادرار قرار می‌گیرند. عفونت همچنین می‌تواند از طریق غذاها یا ملافه‌های آلوده به ادرار یا بافت‌ها یا لاشه حیوانات آلوده منتقل شود. همچنین موارد نادری وجود دارد که قرارگرفتن در معرض باکتری لپتوسپیرا از طریق تولید مثل یا گازگرفتن توسط حیوانات آلوده رخ می‌دهد.
یک سگ مادر آلوده ممکن است باکتری را از طریق جفت به توله‌های متولد نشده خود منتقل کند. لپتوسپیروز یک بیماری مشترک بین انسان و دام است، به این معنی که احتمال سرایت آن از پستانداران به افراد وجود دارد. در صورت دست‌زدن به ادرار باید از دستکش استفاده شود. در صورت تماس تصادفی، دست‌ها باید کاملاً شسته شوند.
فراموش نکنید که واکسیناسیون سگ‌های شما خطر قرارگرفتن در معرض انسان و همچنین محافظت در برابر عفونت را کاهش می‌دهد و از جمله مهم‌ترین راه‌های پیشگیری و کنترل تب شالیزار در حیوانات است.
عوارض جانبی
لپتوسپیروز به آنتی‌بیوتیک‌ها پاسخ می‌دهد و بهبودی کامل از این بیماری ممکن است، ولی برخی از سگ‌هایی که زنده می‌مانند ممکن است با بیماری مزمن کلیوی یا کبدی روبه‌رو شوند. برخی از سگ‌ها ممکن است زنده نمانند اگر عفونت باعث آسیب قابل توجه اندام شده باشد یا به توانایی خون برای تشکیل لخته به‌شدت آسیب زده باشد. همچنین سگ‌هایی که مشکلات تنفسی دارند ممکن است کمترین شانس برای نجات را داشته باشند.
- در همین رابطه: عفونت گوش سگ از کنترل تا درمان
- در همین رابطه: تب برفکی و درمان آن
کلام پایانی
تب شالیزار در حیوانات به‌عنوان یک بیماری شایع که می‌تواند سلامت انسان و حیوانات خانگی را به خطر بیندازد نیاز به کنترل، پیشگیری و درمان دارد. آشنایی با علائم، داروها، واکسن‌های رایج برای این بیماری کمک می‌کند تا کنترل آن راحت‌تر شود؛ موضوعی که در این مطلب سعی کردیم به آن بپردازیم. شما تا چه اندازه با این بیماری آشنایی دارید؟ نظرات خودتان را در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.
سامانه جامع دامپزشکی ایران Itvet با هدف ایجاد یک بستر آنلاین برای بهبود روند ارتباطات مشاغل فعال در حوزه دامپزشکی اعم از: پت‌شاپ‌ها، کلینیک‌های دامپزشکی، فروشگاه‌های خوراک دام و طیور و کسب‌وکارهای مشابه در سال 1402 شروع به کار کرد. ما در تلاشیم تا دسترسی به خدمات دامپزشکی برای دامداران را تسهیل ببخشیم.
با عضویت در سایت ما و تکمیل فرم‌های عضویت به خدمات ویژه آی‌تی‌وت دسترسی خواهید داشت. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره با شماره‌تلفن: 09357871280 تماس حاصل فرمایید.